Παρακολουθώντας τις κυβερνήσεις των χωρών να αδιαφορούν επιδεικτικά για το πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής και να χρησιμοποιούν τον όρο της όποτε τις βολεύει, η νέα γενιά έχει αποφασίσει να πάρει την κατάσταση στα χέρια της. Όλοι θυμόμαστε τις διαμαρτυρίες με πρωτεργάτη την Greta Thunberg, ενώ γενικότερα οι νέοι φαίνεται να είναι αυτοί που παλεύουν περισσότερο για ένα πιο βιώσιμο μέλλον.
Το οξύμωρο – και το οποίο συναντάμε πολύ και στη δική μας χώρα – είναι ότι η κλιματική αλλαγή χρησιμοποιείται συχνά από τις κυβερνήσεις για να δικαιολογήσουν δικές τους αδυναμίες (όπως ας πούμε οι ανεξέλεγκτες πυρκαγιές), αλλά οι ίδιες κυβερνήσεις προσποιούνται ότι δεν τρέχει τίποτα όταν καλούνται να βρουν λύση και να κάνουν θυσίες λόγω της κλιματικής αλλαγής.
Μάλιστα, ενώ οι επιστήμονες κρούουν εδώ και χρόνια των κώδωνα και η ΕΕ υποτίθεται είχε θέσει περιορισμούς στα κράτη μέχρι να επιτύχουν έναν συγκεκριμένο στόχο, ήρθε ο πόλεμος Ουκρανίας-Ρωσίας και μας πήγε πάλι πολύ πίσω. Προτεραιότητες at its finest…
Έτσι, οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου συνεχίζουν να αγγίζουν πολύ υψηλότερα επίπεδα απ’ ό,τι επιτρέπεται, η ατμόσφαιρα είναι βλαβερή και τα καιρικά φαινόμενα επικίνδυνα. Την Ελλάδα να κοιτάξουμε μόνο, οι καύσωνες, οι πυρκαγιές, οι πλημμύρες, έχουν αυξηθεί και απειλούν μονίμως περιουσίες και ζωές. Πλέον, τα φαινόμενα όλα σημειώνονται σε ακραίο βαθμό.
Με την προσοχή λοιπόν να έχει στραφεί στον πόλεμο τα τελευταία 2 χρόνια και την ενεργειακή κρίση που έχει προκαλέσει, η ΕΕ νοιάζεται απλά να καλύψει τα κενά που έχουν δημιουργηθεί παρά το πώς θα το κάνει. Τα ορυχεία όχι μόνο δεν κλείνουν, αλλά πολλαπλασιάζονται.
Έξι νέοι Πορτογάλοι, από 11 έως 24 ετών, προσέφυγαν τον Σεπτέμβριο του 2020 στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) στο Στρασβούργο κατηγορώντας τις 27 χώρες-μέλη της ΕΕ (μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα) συν τη Ρωσία, τη Βρετανία, την Τουρκία και τη Νορβηγία, για αδράνεια απέναντι στο σοβαρό αυτό ζήτημα που πλήττει τον κόσμο. Υποστηρίζουν συγκεκριμένα, ότι η αδιαφορία των χωρών να μειώσουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου συνιστά παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων τους και της προστασίας του περιβάλλοντος.
Στο μεταξύ, στο πλευρό των 6 εναγόντων στάθηκαν γρήγορα και φορείς όπως η Διεθνής Αμνηστία, η Greenpeace και ο Ευρωπαίος Επίτροπος Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, παραθέτοντας υποστηρικτικές μαρτυρίες για την πλευρά τους.
«Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις δεν καταφέρνουν να μας προστατεύσουν», υποστηρίζει ο Αντρέ Ολιβέιρα, 15 ετών, ένας από τους έξι ενάγοντες. Ενώ ο 20χρονος Μαρτίμ Αγκοστίνιο, ο οποίος μαζί με άλλους 3 ενάγοντες προέρχεται από τη Λεϊρία – περιοχή της κεντρικής Πορτογαλίας όπου δύο δασικές πυρκαγιές στοίχισαν τη ζωή σε πάνω από 100 ανθρώπους το 2017 – δήλωσε σε ανακοίνωσή του πως «Χωρίς επείγουσα δράση για τον περιορισμό των εκπομπών, ο τόπος όπου ζω θα γίνει σύντομα ένας ανυπόφορος φούρνος».
Η στάση της Ελλάδας
Σύμφωνα με το ethnos.gr, τα επιχειρήματα που κατέθεσε η ελληνική κυβέρνηση είναι ότι δεν υπάρχει απόλυτη αιτιώδης συνάφεια μεταξύ της κλιματικής αλλαγής και των επιπτώσεων που έχει αυτή στην ανθρώπινη ύπαρξη. Ειδικότερα, στο σχετικό κείμενο αναφέρεται πως:
Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, όπως έχουν μέχρι τώρα καταγραφεί, δεν φαίνεται να επηρεάζουν άμεσα την ανθρώπινη ζωή ή υγεία. Σε σχετικό έγγραφο του υπουργείου Υγείας επισημαίνεται πως παρά τις μελέτες των τελευταίων δέκα ετών σχετικά με την επιρροή της κλιματικής αλλαγής στον άνθρωπο, δεν έχει αποδειχθεί ότι υπάρχει απόλυτη αιτιώδης συνάφεια μεταξύ αυτής και των επιπτώσεων που έχει στη ζωή ή/και στην υγεία ενός ατόμου.
Στο ίδιο άρθρο επισημαίνεται ότι: «O Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας σε έκθεσή του αναφέρει πως οι όλο και αυξανόμενες θερμοκρασίες φαίνεται πως θα έχουν αντίκτυπο στη θνησιμότητα ολόκληρου του πλανήτη, ωστόσο υφίσταται μεγάλη αβεβαιότητα σχετικά με το κατά πόσο η στάθμιση της τελικής θνησιμότητας θα είναι θετική ή αρνητική».
Μια θέση που προκαλεί αντιδράσεις, μιας και πολύ πρόσφατα μετρήσαμε θύματα από πρωτοφανείς πλημμύρες.
Ωστόσο, η ελληνική κυβέρνηση θεωρεί γενικά μικρή τη συμμετοχή της στο πρόβλημα της κλιματικής κρίσης, με τον Γενικό Γραμματέα Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων, Πέτρο Βαρελίδη, να απαντάει σε σχετικό ερώτημα του ethnos.gr, πως:
«Ως χώρα παράγουμε ένα πολύ μικρό ποσοστό των συνολικών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και ως εκ τούτου, αυτά που εμείς πρέπει να κάνουμε για την επίλυση ενός τέτοιου θέματος δεν είναι πολλά. Η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη υιοθέτησε τον πρώτο κλιματικό νόμο 4936/2022 με τον οποίο έθεσε οικειοθελώς εθνικούς στόχους και πήρε συγκεκριμένα μέτρα, όπως το κλείσιμο όλων των λιγνιτικών μονάδων έως το 2028. Η ΕΕ παράλληλα είναι πρωτοπόρα στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση για άλλα μεγάλα κράτη, όπως οι ΗΠΑ, Κίνα, Ινδία, Ρωσία, Τουρκία, χώρες του Κόλπου, που θα πρέπει να ανεβάσουν το επίπεδο φιλοδοξίας προκειμένου να αντιμετωπιστεί συνολικά το πρόβλημα»
Ενώ η Βρετανία υποστήριξε ότι η αγωγή θα πρέπει να απορριφθεί γιατί είναι «απαράδεκτη» για πολλούς λόγους, περιλαμβανομένης της δικαιοδοσίας.
Το 2024 η απόφαση
Η έκδοση της απόφασης αναμένεται το πρώτο εξάμηνο του επόμενου έτους, ενώ αν η προσφυγή γίνει δεκτή θα μπορούσε να έχει ως αποτέλεσμα να υποχρεωθούν οι κυβερνήσεις να μειώσουν τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα που ευθύνονται και για την κλιματική αλλαγή νωρίτερα από το προγραμματισμένο.
Πάντως, οι δικαστικοί αγώνες για το κλίμα αυξάνονται όλο και περισσότερο, ενώ παράλληλα με την υπόθεση των 6 νέων Πορτογάλων υπάρχουν δύο ακόμη παρόμοιες υποθέσεις που εκκρεμούν ενώπιον του Τμήματος Ευρείας Σύνθεσης του ΕΔΔΑ. Επίσης, πρόσφατα στις ΗΠΑ, δικαστής στη Μοντάνα εξέδωσε μια ιστορική απόφαση δικαιώνοντας νεαρούς ενάγοντες σε υπόθεση για την κλιματική αλλαγή.
