Τελευταία συναντάμε αναδιατάξεις στον πανεπιστημιακό χάρτη, κάτι που δεν αφήνει ευχαριστημένους όσους επηρεάζονται από αυτές. Πρόσφατα μας απασχόλησαν οι αντιδράσεις καθηγητών και φοιτητών στη μεταφορά τμημάτων του ΔΙΠΑΕ από τη Θεσσαλονίκη στις Σέρρες, μια απόφαση που τους έπιασε εξαπίνης και που δημιουργεί πολλά προβλήματα, κυρίως οικονομικά.
Ένα ακόμη σενάριο όμως που παίζει έντονα τελευταία, είναι η συγχώνευση και κατάργηση τμημάτων, ένα σχέδιο στο οποίο η κυβέρνηση κατηγορείται πως έχει βάλει μπρος εδώ και καιρό, εξού και οι αλλαγές στις Πανελλαδικές εξετάσεις που είχαν συνέπειες και στον αριθμό των εισακτέων.
Αυτή τη φορά, «θύμα» των νέων τροποποιήσεων του Υπ. Παιδείας πέφτουν τα Παιδαγωγικά και Ξενόγλωσσα Τμήματα, τα οποία απαντούν κάθετα στις προθέσεις αυτές.
Συγκεκριμένα, όσον αφορά τα Παιδαγωγικά τμήματα, το Υπουργείο υποστηρίζει πως δεν υπάρχουν πια αυξημένες ανάγκες σε εκπαιδευτικούς εξαιτίας της αδυναμίας του κρατικού μηχανισμού να τους απορροφήσει αλλά και λόγω υπογεννητικότητας που αποτυπώνεται στο μαθητικό πληθυσμό.
Σχετικά με τα ξενόγλωσσα από την άλλη, στις προτάσεις που ακούγονται εδώ και μήνες είναι η συγχώνευση των γαλλικών, ιταλικών, ισπανικών και γερμανικών φιλολογιών της χώρας, τα οποία προσφέρουν προπτυχιακές, μεταπτυχιακές και διδακτορικές σπουδές υψηλού επιπέδου με διακρίσεις των αποφοίτων τους και διεθνή αναγνώριση του διδακτικού και ερευνητικού έργου του προσωπικού τους. Μάλιστα, πληροφορίες θέλουν να υπάρχει ενόχληση και από προξενείο ευρωπαϊκής χώρας στην Ελλάδα.
Οι κοσμήτορες Φιλοσοφικών ΕΚΠΑ και ΑΠΘ λοιπόν, αντιδρούν στα σχέδια του Υπουργείου στέλνοντας τελεσίγραφο, σημειώνοντας χαρακτηριστικά:
Πιθανές σκέψεις για συγχώνευση ή κατάργηση αυτών των τμημάτων θα προσκρούσουν στη σθεναρή αντίδραση της πανεπιστημιακής κοινότητας και θα οδηγήσουν σε αλλοίωση του χαρακτήρα δύο σημαντικών Σχολών ανθρωπιστικών σπουδών.
Όπως αναφέρει η κοινή ανακοίνωση των Κοσμητόρων των Φιλοσοφικών Σχολών ΕΚΠΑ και ΑΠΘ:
Στη Φιλοσοφική Σχολή του ΕΚΠΑ και του ΑΠΘ λειτουργούν Τμήματα ξένων Γλωσσών και Φιλολογιών, τα οποία προσφέρουν προπτυχιακές, μεταπτυχιακές και διδακτορικές σπουδές υψηλότατου επιπέδου, όπως αποδεικνύεται από τις διακρίσεις των αποφοίτων τους, τη διεθνή αναγνώριση του διδακτικού και ερευνητικού έργου του προσωπικού τους, αλλά και την πιστοποίηση των προγραμμάτων σπουδών τους από την Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ).
Τα Τμήματα Ξένων Γλωσσών και Φιλολογιών συμβάλλουν καθοριστικά στη διασύνδεση της Ελλάδας με σημαντικές χώρες-εταίρους της χώρας μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και αναδεικνύονται ως διαμεσολαβητές των ξένων πολιτισμών και ως πηγές διαπολιτισμικής γνώσης μέσω των γλωσσών και των γνωστικών αντικειμένων που καλλιεργούν με τα προγράμματα σπουδών τους.
Οι Κοσμητείες αμφοτέρων των Φιλοσοφικών Σχολών, τόσο του ΕΚΠΑ όσο και του ΑΠΘ, θεωρούν ως ελάχιστη ένδειξη σεβασμού της αυτονομίας των ανωτάτων Ιδρυμάτων την υιοθέτηση της ομόφωνης απόφασης όλων των εμπλεκομένων Τμημάτων να συνεχίσουν να λειτουργούν ως αυτόνομα Τμήματα, ενταγμένα στις Φιλοσοφικές Σχολές.
Πιθανές σκέψεις για συγχώνευση ή κατάργηση αυτών των Τμημάτων θα προσκρούσουν στη σθεναρή αντίδραση της πανεπιστημιακής κοινότητας και θα οδηγήσουν σε αλλοίωση του χαρακτήρα δύο σημαντικών Σχολών ανθρωπιστικών σπουδών.
Άλλωστε, με βάση και τη διεθνή ακαδημαϊκή πρακτική, οι σπουδές και η έρευνα στις Ξένες Γλώσσες και Φιλολογίες δεν δικαιολογούν τη διαφοροποίησή τους από τα υπόλοιπα Τμήματα της Φιλοσοφικής Σχολής ή την ίδρυση ξεχωριστής «Σχολής ξένων Γλωσσών». Παρόμοια κίνηση δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα εξασφάλιζε την ενίσχυσή τους. Αντίθετα, η ενίσχυση θα μπορούσε να επιτευχθεί με άλλους τρόπους, όπως:
- η προκήρυξη θέσεων, που θα αντιστάθμιζαν τις απώλειες προσωπικού όλων των κατηγοριών
- ο σεβασμός των προτάσεων των Τμημάτων σχετικά με τον αριθμό των φοιτητών που μπορούν να εκπαιδεύσουν
- η καλύτερη προσαρμογή ή η κατάργηση νομοθετικών ρυθμίσεων, όπως τα ζητήματα της ΕΒΕ και των ξενόγλωσσων συγγραμμάτων, που δυσχεραίνουν την ομαλή και απρόσκοπτη λειτουργία τους.
- η γενικότερη απεμπλοκή από τη διαρκή υποχρηματοδότηση και η επένδυση σε υποδομές.
Όπως δήλωσε ξεχωριστά ο κοσμήτορας της Φιλοσοφικής του ΕΚΠΑ, Αχιλλέας Χαλδαιάκης, στο alfavita.gr: «Οι Κοσμητείες και όλα τα μέλη των Φιλοσοφικών Σχολών ΕΚΠΑ ΚΑΙ ΑΠΘ παραμένουν σε εγρήγορση ενόψει πιθανών εξελίξεων στο αμέσως προσεχές χρονικό διάστημα και επιφυλάσσονται για κάθε δυναμική αντίδρασή τους στο απευκταίο ενδεχόμενο μη ανταπόκρισης του Υπουργείου στα δίκαια και τεκμηριωμένα, αιτήματά τους».
Αναφερόμενος στα σενάρια των συγχωνεύσεων των Ξενόγλωσσων Τμημάτων, ο κ. Χαλδαιάκης υπενθυμίζει πως ήδη από τον Σεπτέμβριο η Κοσμητεία της Φιλοσοφικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών εξέδωσε ανακοίνωση με αφορμή δημοσιεύματα, τα οποία ενέπλεκαν και το ΕΚΠΑ σε σχέδια συγχώνευσης ή κατάργησης Τμημάτων.
Σε ό,τι αφορά το ΑΠΘ, ο ίδιος ξεκαθαρίζει επίσης πως το ίδρυμα δεν έχει προτείνει ή συναινέσει σε κανένα σχέδιο συγχώνευσης των Ξενόγλωσσων Τμημάτων και Φιλολογιών. Όπως τονίζει, «σε πρόσφατη (και όπως αποδεικνύεται ατεκμηρίωτη) ανάρτηση σε εκπαιδευτική ιστοσελίδα στις 31 Μαρτίου 2022 αναφερόταν ότι για τον νέο ακαδημαϊκό χάρτη η διοίκηση του ΑΠΘ πρότεινε τα εξής: ‘Καμία μεταβολή με εξαίρεση 1. το τμήμα της Ιατρικής να μετατραπεί σε Μονοτμηματική Σχολή και 2. να ενισχυθούν τα ξενόγλωσσα τμήματα με τη μετατροπή τους σε Σχολές, ώστε να επιτελούν ακόμη πιο ουσιαστικά τον σπουδαίο ρόλο τους’».
