Η αλιεία αποτελεί ένα σημαντικό κομμάτι του οικολογικού προβλήματος. Το 2021 μάλιστα, είχε κυκλοφορήσει ένα ντοκιμαντέρ στο Netflix με τίτλο ‘Seaspiracy’, που εκείνη την εποχή είχε προκαλέσει μεγάλη αίσθηση και επιρροή στις διατροφικές συνήθειες όσων το παρακολούθησαν. Ένα από τα ζητήματα που έθιγε ήταν των «παράπλευρων απωλειών» της αλιευτικής βιομηχανίας, τα θαλασσινά είδη δηλαδή που πιάνονται στα δίχτυα και ρίχνονται πάλι νεκρά στη θάλασσα ως… ανεπιθύμητη ψαριά.
Η αλιεία και ακόμα περισσότερο τα παράπλευρα αλιεύματα, πέρα από το ηθικό τους κομμάτι, συνιστούν μεγάλο κίνδυνο για τη θαλάσσια ζωή και τα είδη της. Είναι ένα ευρέως γνωστό πρόβλημα, που μπροστά στα κέρδη βέβαια, δε συγκινεί ιδιαίτερα.
Η ελπίδα βρίσκεται σε κάτι τέτοιες ομάδες νέων, όπως αυτή των φοιτητών του ΑΠΘ, που ένωσαν τις δυνάμεις τους με στόχο να βάλουν τέλος σε αυτόν τον παράλογο θάνατο θαλασσινών ειδών. Εμπνεύστηκαν έτσι μια καινοτόμα συσκευή, που απωθεί με φωτοηχητικά κύματα τα προστατευόμενα θαλάσσια είδη, χωρίς να ενοχλούνται τα ψάρια που οι αλιείς θέλουν όντως να πιάσουν στα δίχτυα τους.
Οι 6 συμφοιτητές έφτιαξαν την ομάδα τους, ‘SeaCare’, προκειμένου να συμμετάσχουν στο διαγωνισμό ‘Invent For The Planet 2024’ του αμερικανικού πανεπιστημίου Texas A&M (TAMU), στον οποίο συμμετείχαν 618 συνάδελφοί τους από 19 πανεπιστήμια παγκοσμίως.
Τα ονόματα των φοιτητών/φοιτητριών είναι: Χαράλαμπος Χριστοφιλόπουλος, Σπυρίδωνας Τσιώμος, Φίλιππος Γερμανόπουλος (Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών), Αθηνά Γκαλάπη (Τμήμα Γεωπονίας), Μαρία Νίττη (Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών) και Θεανώ Σκλαβενίτη (Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης).
Η ιδέα τους επιλέχθηκε από την επιτροπή του TAMU ως μέρος του top 5 με τις καλύτερες ιδέες παγκοσμίως και πλέον οδηγούνται στον τελικό, στο Aix-en-Provence της Γαλλίας, που θα διεξαχθεί στις 16-18 Απριλίου. Μαζί τους θα διαγωνιστούν οι ομάδες του Instituto Federal do Espírito Santo της Βραζιλίας, της École Nationale Arts et Métiers της Γαλλίας, του Universidad Politécnica de Yucatán του Μεξικού, του Habib University του Πακιστάν και του Universidad Politécnica de Madrid της Ισπανίας.
Αυτή είναι η τρίτη φορά στην ιστορία του διαγωνισμού που το ΑΠΘ προκρίνεται στην τελική φάση, όμως μέχρι τώρα δεν έχει κατακτήσει κάποια από τις πρώτες θέσεις. «Αυτό ευελπιστούμε να αλλάξει με τη ‘SeaCare’», σημειώνει η φετινή ελληνική ομάδα.
Για να φτάσουν να διεκδικούν την πρώτη θέση στον τελικό της Γαλλίας, τα μέλη της ομάδας συμμετείχαν στο διαγωνισμό «ΑΠίΘανοι φοιτητές καινοτομούν», που αφορούσε την επίλυση, μέσα σε 48 ώρες, ενός από πέντε θέματα που επιλέχθηκαν από τους Στόχους για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη των Ηνωμένων Εθνών.
Οι προκλήσεις που τέθηκαν αντλούσαν έμπνευση από τις εξής θεματικές: «Γεφύρωση της κρίσης του αγροτικού νερού σε χώρες μεσαίου έως χαμηλού εισοδήματος», «Καινοτόμες λύσεις στέγασης για αυξανόμενους πληθυσμούς», «Μια βιώσιμη προσέγγιση για το καθαρό νερό στην Παπούα Νέα Γουινέα», «Καινοτομία για τη μείωση των παράπλευρων αλιευμάτων και την προστασία της θαλάσσιας ζωής» και «Ενδυνάμωση των Κοινοτήτων με Βιώσιμες Ενεργειακές Λύσεις». Ο διαγωνισμός φιλοξενήθηκε στο Walk|AUTh Innovation Accelerator, το νέο Κέντρο Επιχειρηματικότητας και Καινοτομίας του ΑΠΘ.
Όπως εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ – όπου μίλησαν τα μέλη της ‘SeaCare’ – ο Χαράλαμπος Χριστοφιλόπουλος,:
«Η συσκευή μας περιλαμβάνει μια σειρά από καινοτομίες, σε σχέση με αντίστοιχες της αγοράς. Συνδυάζει ηχητικά κύματα και φως, έχει πολύ μικρό μέγεθος, περίπου δέκα επί τεσσάρων εκατοστών, είναι ελαφριά, με βάρος γύρω στα 200 γραμμάρια, τοποθετείται πάνω στο δίχτυ και όχι στη βάρκα των ψαράδων, έχει αυξημένη αποδοτικότητα και και η τιμή της είναι πολύ ανταγωνιστική, αφού οι αντίστοιχες στην αγορά πωλούνται δέκα μέχρι και εκατό φορές ακριβότερα».
Η Αθηνά Γκαλάπη από την πλευρά της, συμπληρώνει:
Οι συσκευές του είδους τοποθετούνται συνήθως πάνω στο σκάφος, το οποίο όμως μπορεί να απέχει πολύ από το δίχτυ -και η ισχύς του σήματος, όσο αυτό ταξιδεύει στο νερό, μειώνεται. Εμείς καταφέραμε να τοποθετήσουμε τη συσκευή απευθείας πάνω στο δίχτυ, με αποτέλεσμα το σήμα της να είναι ισχυρό.
Οι φοιτητές εργάζονται τώρα πάνω στο να συγκεκριμενοποιήσουν ο καθένας τον ρόλο του μέσα την ομάδα, να βελτιώσουν τη μακέτα τους, να αυξήσουν την αποδοτικότητα της συσκευής τους, να δουν πώς μπορούν να την κάνουν ακόμα πιο οικολογική (π.χ., με χρήση βιοδιασπώμενων υλικών) και χρήσιμη για τη θαλάσσια ζωή, αλλά και για τους ψαράδες και να επινοήσουν τρόπους ώστε να μπορεί να ανακτηθεί εύκολα, σε περίπτωση που για κάποιο λόγο το δίχτυ κοπεί.
Όσο για όλη αυτή την εμπειρία, η Αθηνά τη χαρακτηρίζει «Φανταστική!». Η ίδια προσθέτει: «Είμαστε άνθρωποι προερχόμενοι από τέσσερις διαφορετικές σχολές. Το γεγονός ότι έπρεπε ο καθένας μας να προσαρμόσει τη γνώση του για να γίνει κατανοητή και χρήσιμη στους άλλους, αλλά και το πνεύμα αγωνιστικότητας και συνεργασίας που αναπτύχθηκε μεταξύ μας, ήταν πάρα πολύ ωραίο!».
Υπάρχουν μέσα στο πανεπιστήμιο πολλές αντίστοιχες ευκαιρίες, οι οποίες πέραν της πολύτιμης εμπειρίας της συνεργασίας με μια ομάδα, προσφέρουν και χρήσιμες επαφές, το λεγόμενο networking. Δεν χρειάζεται να φτάσει κάποιος στο τελευταίο έτος για να τις ανακαλύψει και να τις αξιοποιήσει.
Ο Χαράλαμπος από την άλλη, σημειώνει:
«Όταν ερευνάς ένα πρόβλημα, προκύπτουν πολλές διαφορετικές ιδέες για λύσεις. Ήταν για εμένα πολύ ωραία εμπειρία ότι υπήρξαν στην ομάδα έξι διαφορετικές φωνές, από άγνωστους μεταξύ τους ανθρώπους, προερχόμενους από διαφορετικές σχολές -κάποιος που σπουδάζει άλλη επιστήμη θα σκεφτεί πιθανώς μια ιδέα που δεν θα την έχω εγώ και το αντίστροφο. Νομίζω ότι κατανοήσαμε στην πράξη πόσο σημαντική είναι η συνεργασία ανθρώπων από διαφορετικούς επιστημονικούς τομείς».
