Ελευθερία. Έννοια αφηρημένη, χωρίς σαφή ορισμό. Το σίγουρο είναι ότι συνεπάγεται τη δυνατότητα του ατόμου να αυτοκαθορίζεται, να επιλεγεί αυτόνομα, να ζει και να μην εξαρτάται. Το γεγονός ότι η λέξη προέρχεται από το ρήμα ελεύθω, που σημαίνει έρχομαι, πορεύομαι δικαιολογεί τη διαδρομή που το άτομο ακολουθεί για την κατάκτηση της. Αν τη θεωρούμε αυτονόητη – βλέπετε κατοχυρώνεται και συνταγματικά το δικαίωμα στην Ελευθερία – θα πρέπει να αναθεωρήσουμε. Γιατί η Ελευθερία, είναι μεν δικαίωμα, είναι όμως και υποχρέωση του κάθε ατόμου.
Κι όμως σήμερα, στην υπερσύγχρονη και κινούμενη με ταχύτατους ρυθμούς κοινωνία, (ναι αυτή την παγκοσμιοποιημενη, την τεχνοκρατική κτλ) βλέπουμε περισσότερα φαινόμενα φαλκίδευσης της!
Σε όλες τις πτυχές του ανθρώπινου βίου, βλέπουμε πόσο φαινομενικά ελεύθεροι είμαστε. Δούλοι των χρωματιστών χαρτιών ή και των μεταλλικών κυκλικών αντικείμενων που αλλάζουν άπειρα χέρια διαρκώς, έρμαια των κρίσεων, κυρίως του καπρίτσιου καθενός από τους ανωτέρους μας (σε τι, ποτέ δεν κατάλαβα) που περισσότερο σαν νευρόσπαστα μας έχουν στο νου τους πάρα σαν νοήμονες ανθρώπους. Νευρόσπαστα εμείς, νευροσπάστες αυτοί που κινούν τα νήματα μας σε μια σκηνή που ονομάζεται κοινωνική πραγματικότητα. Αυτό θέλουμε να είμαστε; Αυτό επιλέγουμε αυτόνομα εμείς;
Το αξιοπερίεργο ή μάλλον το υπερβολικά γελοίο, είναι ότι θεωρούμε τους εαυτούς μας ελεύθερους. Γιατί; Γιατί δε γίνεται πόλεμος. Δεν είμαστε υπό τον ζυγό του κατακτητή. Πού είναι οι βόμβες; Πού είναι τα όπλα; Πού οι δικτάτορες, πού όλα αυτά που μας μάθανε ως μορφές ανελευθερίας; Που να ξέραμε ότι καθημερινά πολεμάμε; Η άμετρη επιθυμία μας να αποκτήσουμε, δεν μας βλάπτει σωματικά. Η δε απόκτηση μας ωφελεί. Και πάει λέγοντας. Κι όμως η χαρά είναι προσωρινή, γιατί προσεχώς θα κυκλοφορήσει κάτι πιο εξελιγμένο. Το άλλο θα παλιώσει. Και ότι παλιώνει πρέπει να αντικαθίσταται. Το να μη νιώθεις όμως ποτέ γεμάτος με όσα έχεις, κάποια στιγμή δε σε κουράζει; Δε σε φθείρει ψυχολογικά να μην μπορείς ελεύθερα να απολαύσεις τα υπάρχοντά σου;
Παραδέξου το. Εργάζεσαι πλέον για να έχεις να χαλάς. Να ‘χεις να πάρεις το νέο iPhone, καινούρια ρούχα, καινούρια παπούτσια και ό,τι άλλο βάζει ο νους σου. Ο δικός σου νους! Γιατί ο νους του αστέγου που ζητιανεύει έξω από το κατάστημα της Ερμού απ’όπου εσύ μόλις ψώνισες μια τσάντα ολόκληρη με ρούχα, ούτε καν το χωράει. Εργάζεσαι λοιπόν. Μόνο αυτό. Δουλεύεις κυριολεκτικά. Τον εαυτό σου, τον κόσμο… Κάθε πρωί , μόλις ξυπνάς , σίγουρα λες «Ωωωχχ που να τρέχω τώρα…». Καλά λες! Γιατί εκεί που πας, το κεφάλι σου πήζει μπροστά σε ένα γραφείο, το σώμα σου πιάνεται καθηλωμένο σε μια καρέκλα! Κι εσύ δεν κάνεις αυτό που σου αρέσει.
Να χαίρεσαι βέβαια που το κάνεις κι αυτό. Γιατί άλλοι δεν έχουν την πολυτέλεια αυτή. Ανεργία το λένε. Σε καθιστά εξαρτημένο από τη μαμά και τον μπαμπά μετά τα 25. Τα πτυχία στον τοίχο, να τα βλέπει η μάνα. Κι η γιαγιά. Κι οι φίλοι. Να σου λένε χίλια μπράβο. Κι από μέσα τους να αναρωτιούνται: Τι θα κάνει αυτός τώρα; Να χίλιοι δικηγόροι, δημοσιογράφοι, καθηγητές κτλ. κτλ.
Εξάρτηση υλική, οικονομική, εξαρτήσεις παντού.
Άνθρωποι εξαρτημένοι από το τι θα πουν και οι λοιποί το πρωί στην τηλεόραση για τη σύνταξη, τον μισθό, το σπίτι σου το ίδιο. Τώρα πόσα ξέρουν, πόσα λένε; Άλλου παπά Ευαγγέλιο! Κι από αυτά που λένε, πόσα είναι αλήθεια; Όλα παραφουσκωμένα (θα κάνουν μπαμ) και καλλωπισμένα , βαμμένα (έως και παστωμένα) με τις καλύτερες σκιές, να ετοιμάζονται να περπατήσουν στο κόκκινο χαλί του μυαλού του κοινού και να διακόψουν κάθε επαφή με την πραγματικότητα.
Κοινωνία -άθυρμα! Άνθρωποι δέσμιοι, παγιδευμένοι στο σπήλαιο των επιθυμιών.
Να είναι και τα αμέτρητα πρέπει που μας περιορίζουν. Πρέπει να πας σχολείο τόσα χρόνια, πρέπει να μάθεις συγκεκριμένα πράγματα, πρέπει να επιλέξεις συγκεκριμένο πεδίο δραστηριοποίησης, ανάμεσα σε ελάχιστο αριθμό επιλογών (ή μάλλον τεράστιο αν αναλογιστούμε τις περιορισμένες δυνατότητες της χώρας μας να αξιοποιήσει τα άτομα που προάγουν τα πεδία αυτά). Και φτάνεις στην ηλικία των 18 μέσα σε ένα παραβάν με 5 -10 χαρτιά, ένα φάκελο κι ένα στυλό και τι κάνεις; Βγάζεις selfie με το κινητό γιατί ψήφισες για πρώτη φορά! (Ω ναι! Το είδαμε και αυτό ). Γράφεις στη λεζάντα στο Instagram ότι ψήφισες ότι σου επέβαλλε ο μπαμπάς; Όχι, γιατί είμαστε ελεύθεροι να ψηφίζουμε ό,τι θέλουμε και απαγορεύεται να αποκαλυφθεί η απόφαση μας (λάθος του μπαμπά). Ακλόνητο παράδειγμα της ανελευθερίας του σύγχρονου νέου, η οικογενειοκρατία και στο θέμα των πολιτικών επιλογών του.
Να μη μιλήσω για την ελευθεροτυπία και την ελευθερία του λόγου. Γιατί πλέον και τα δικαιώματα αυτά, δείχνουν να καταργούνται. Άθελά μας βέβαια. Η κοινωνία το επιβάλλει. Ή όσοι κατευθύνουν τη μάζα. Και λέω τα κοινωνικά μέλη μάζα, αφού η ανελευθερία στις επιλογές που το άτομο κάνει, εκεί οδηγεί. Στη μαζοποίηση. Υπερβολικά κομφορμιστές θα μας χαρακτήριζα.
Και οι Ανώτεροι μιλούν για δύναμη της μάζας. Μιλούν για αυτή και τη μάζα την αδρανοποιούν διαρκώς περισσότερο. Οξύμωρο, δε νομίζεις;
Διαπίστωση συγκεκριμένη, δε θα κάνω. Μόνο την ανάγκη να απελευθερωθούμε από την πλάνη που βιώνουμε θα τονίσω. Γιατί είναι γεγονός , ότι βιώνουμε πλάνη. Ανάλογη με εκείνη των δεσμωτών στο σπήλαιο της Πλατωνικής «Πολιτείας». Μόνο που εδώ, η ανοδική και κοπιαστική πορεία θα γίνει για την κατάκτηση της Ελευθερίας. Της ατόφιας Ελευθερίας που μπορεί να μην έχει σαφή ορισμό, το σίγουρο όμως είναι πως διαφέρει εντελώς από τον ορισμό που ο καθένας επιλεκτικά της δίνει. Προσπάθεια και αλλαγή θέλει. Θέλει να γίνουμε εμείς η αλλαγή που θέλουμε να δούμε στον κόσμο.
