Η Εξέγερση του Πολυτεχνείου το 1973 ήταν η κορυφαία αντιδικτατορική εκδήλωση και ουσιαστικά προανήγγειλε την πτώση της Χούντας των Συνταγματαρχών, η οποία από τις 21 Απριλίου 1967 είχε επιβάλλει καθεστώς στυγνής δικτατορίας στη χώρα. Υπάρχουν ορισμένα πράγματα όμως, τα οποία δεν τα γνωρίζουμε, δεν τα θυμόμαστε ή δεν έχουμε δώσει την απαραίτητη προσοχή. Ως Neopolis, προσπαθήσαμε να τα συγκεντρώσουμε και να τα παρουσιάσουμε όσο το δυνατόν απλούστερα και πιο περιεκτικά:
1. Πριν τη γνωστή σε όλους μας εξέγερση του Πολυτεχνείου της Αθήνας, είχε προηγηθεί εξέγερση της ίδιας σχολής στις αρχές του χρόνου και πιο συγκεκριμένα στις 14 Φεβρουαρίου του 1973. Μάλιστα, 7 ημέρες αργότερα, ακολούθησε κατάληψη της Νομικής Σχολής Αθηνών με τους φοιτητές να προβάλλουν συνθήματα όπως: «Δημοκρατία», «Κάτω η Χούντα» και «Ζήτω η Ελευθερία». Τότε, η αστυνομία είχε παραβιάσει το άσυλο των σχολών και είχε διαλύσει τις καταλήψεις προχωρώντας μάλιστα σε αρκετές συλλήψεις νεαρών.
2. Στις 14 Νοεμβρίου του 1973 όμως, η κατάσταση κορυφώθηκε όταν φοιτητές πραγματοποίησαν συγκέντρωση στο προαύλιο του Πολυτεχνείου. Αρχικά αποφασίστηκε αποχή από τα μαθήματα ενώ αντίστοιχη απόφαση πάρθηκε και στη Νομική αλλά και στην Ιατρική σχολή Αθηνών. Ο κόσμος συγκεντρωνόταν κατά χιλιάδες στο κτίριο του Πολυτεχνείου στην οδό Πατησίων, με τους φοιτητές να αποφασίζουν κατάληψη το απόγευμα της ίδιας ημέρας. Εκεί, άρχισε να οργανώνεται η Εξέγερση με ψήφιση Συντονιστικής Επιτροπής καθώς και δημιουργία του γνωστού σε όλους μας ραδιοφωνικού σταθμού που είχε σαν στόχο να ενημερώσει τους Αθηναίους για τα αιτήματα των φοιτητών. Όλη αυτή η κινητοποίηση, έκανε χιλιάδες Αθηναίους (κι όχι μόνο) να κατέβουν στο Πολυτεχνείο και στηρίξουν την αντιδικτατορική φωνή των νέων.
3. Ο Παπαδόπουλος, στο άκουσμα αυτών των γεγονότων διέταξε την αποστολή μυστικών πρακτόρων μέσα στο πλήθος ούτως ώστε να καταφέρει να διαλύσει την εξέγερση. Οι φοιτητές ωστόσο, υποψιασμένοι για μια τέτοια κίνηση, φρόντισαν να περιφρουρήσουν την κατάληψή τους, ξεχωρίζοντας προσεκτικά τους εξεγερμένους Αθηναίους από τους προβοκάτορες.
4. Αντίστοιχες κινητοποιήσεις πραγματοποιήθηκαν και στο Πολυτεχνείο της Θεσσαλονίκης το οποίο επίσης έκλεισε με κατάληψη. Το κτίριο εκκενώθηκε τα ξημερώματα της 18ης Νοεμβρίου, μετά την απειλή του στρατού πως θα προχωρήσει σε κανονιοβολισμό της Σχολής. Μάλιστα, 250 άτομα προσήχθησαν στην ασφάλεια ενώ 14 εξ’ αυτών συνελήφθησαν για την αντιδικτατορική τους δραστηριότητα.
5. Ο στρατός έκανε την εμφάνισή του και στο Πολυτεχνείο της Αθήνας, διαλύοντας την κατάληψη με τον τρόπο που όλοι έχουμε ακούσει ή διαβάσει. Ο «χαμός» που ακολούθησε οδήγησε στη σύλληψη 840 ατόμων σύμφωνα με τα στοιχεία της τότε Αστυνομικής Αρχής. Παρόλα αυτά, φήμες και μαρτυρίες από άτομα που βρέθηκαν στο «μάτι της εξέγερσης» αναφέρουν πως οι συλλήψεις ξεπέρασαν τις 2.000. Δύο μέρες μετά την καταστολή, ανακοινώθηκε πως οι νεκροί της εξέγερσης έφτασαν τους 11 τον αριθμό. Μεταγενέστερες έρευνες όμως, έδειξαν αρκετά αυξημένα στοιχεία με τους νεκρούς να φτάνουν τους 34 (18 επώνυμοι και 16 ανώνυμοι) και τους τραυματίες 1.103. Το μυστήριο όμως, συνεχίστηκε αφού στη δίκη για το Πολυτεχνείο το 1975, τεκμηριώθηκαν μόνο οι 24 θάνατοι. Ακόμη και σήμερα, η λίστα με τα ονόματα των νεκρών δεν έχει έρθει στην επιφάνεια και κανείς δεν μπορεί να μιλήσει με βεβαιότητα για τον τραγικό απολογισμό εκείνης της βραδιάς.
6. Είναι σημαντικό να τονίσουμε πως η Χούντα δεν «έπεσε» στις 17 Νοέμβρη του 1973. Μετά την καταστολή της επανάστασης, ο Γεώργιος Παπαδόπουλος παρέμεινε κανονικά στη θέση του, κηρύσσοντας μάλιστα, στρατιωτικό νόμο. Στις 25 Νοεμβρίου όμως, ανατράπηκε με νέο πραξικόπημα με τον Δημήτριο Ιωαννίδη να επιβάλλει ένα καθεστώς, ακόμη σκληρότερο από εκείνο του Παπαδόπουλου. Στις 23 Ιουλίου του 1974 όμως, με την Τουρκική εισβολή στην Κύπρο να έχει ήδη πραγματοποιηθεί, η δικτατορία στην Ελλάδα καταρρέει με τον Κωνσταντίνο Καραμανλή να έρχεται από το Παρίσι με στόχο την επαναφορά του δημοκρατικού πολιτεύματος στη χώρα μας. Αργότερα, οι πρωτεργάτες της 7ετούς Χούντας στην Ελλάδα, τιμωρούνται και φυλακίζονται με ισόβια κάθειρξη.
7. Συγκλονιστικά είναι τα λόγια του στρατιώτη – οδηγού του μοιραίου τανκς εκείνης της νύχτας. Σε συνέντευξή του, δηλώνει χαρακτηριστικά: «ΝΤΡΕΠΟΜΑΙ ΓΙ’ AYTO ΠΟΥ HMOYN, ΓΙ’ AYTO ΠΟΥ EKANA. Τότε αισθανόμουν ότι έκανα κάτι καλό, κάτι μεγάλο. Στους “μαυροσκούφηδες”, στο Γουδί, είχα γίνει ο ήρωας που διέλυσε τους εχθρούς της πατρίδας, τα “παλιοκουμμούνια”, όπως λέγαμε τότε τους φοιτητές. Αυτά μου έλεγαν, αυτά πίστευα. Τι περιμένεις… Ούτε μια εφημερίδα δεν είχα διαβάσει μέχρι τότε. Είχα γίνει κι εγώ φασίστας. Μέχρι που μπήκα μέσα, πίστευα αυτό που έκανα. Στη συνέχεια έγινε ο εφιάλτης της ζωής μου».
8. Κλείνοντας, τα «διάσημα» ονόματα εκείνης της εξέγερσης είναι τα εξής:
- Μαρία Δαμανάκη
- Κώστας Λαλιώτης
- Στέφανος Τζουμάκας
- Νίκος Μπίστης
- Μίμης Ανδρουλάκης
- Κώστας Σκανδαλίδης
- Νάντια Βαλαβάνη
- Αλέκος Αλαβάνος
- Παναγιώτης Λαφαζάνης
- Βενιζέλος Ευάγγελος
- Λοβέρδος Ανδρέας
- Τατούλης Πέτρος
- Ρέππας Δημήτρης
- Παπουτσής Χρήστος
Όπως παρατηρείται, αρκετά από τα παραπάνω άτομα υπήρξαν κορυφαίοι κυβερνητικοί παράγοντες της Μεταπολίτευσης. Μιας Μεταπολίτευσης, η οποία πήρε τη χώρα από το 0, την ανέβασε στο …10 και σήμερα την έφτασε στο -100! Μία ακόμη απόδειξη πως η εξουσία, το χρήμα, η δόξα, σε αλλάζουν, σε κάνουν άπληστο κι απερίσκεπτο. Για αυτό η ιστορία είναι τόσο χρήσιμη όμως. Για να μαθαίνουμε εμείς οι νεώτεροι, από τα λάθη των προηγούμενων, έτσι δεν είναι;
