Για τον περισσότερο κόσμο, το σινεμά είναι μια απόδραση, μια ευκαιρία να χαλαρώσεις και να μη σκέφτεσαι τα προβλήματα του κόσμου. Απόλυτα κατανοητό. Ακόμα κι αν βλέπεις μια βαριά ταινία, ο πρώτος σκοπός σου είναι να ψυχαγωγηθείς, να νιώσεις κάτι έντονο και να επηρεαστείς με κάποιο τρόπο.
Αυτό δε σημαίνει ότι ο κινηματογράφος δε χρησιμεύει στο να αφυπνίσει τον κόσμο και να σου μάθει πολλά πράγματα που αγνοείς. Και ένα θέμα-φωτιά για τη σύγχρονη πραγματικότητα, είναι το AIDS.
Απ’ τη στιγμή που εμφανίστηκε στη δεκαετία του 80, ακολούθησε χάος. Ο κόσμος φοβόταν, θεραπεία δεν υπήρχε, η παραπληροφόρηση κυριάρχησε, ο τρόμος τάισε την εχθρότητα και το σκοτάδι απλώθηκε παντού.
Ακόμα και στα 90’s που γεννηθήκαμε, το πράγμα δεν είχε κατασταλάξει. Αλλά όσο προχωρούσαν τα χρόνια, ο κόσμος ήταν πολύ καλύτερα ενημερωμένος και σ’ αυτό βοήθησαν ταινίες σαν τις παρακάτω!
Πάρε μερικά παραδείγματα που θα σε βοηθήσουν όχι μόνο σε γνώση, αλλά και μια ευρύτερη κατανόηση του κόσμου που ζούμε!
Φιλαδέλφια (Philadelphia, 1993)
Η πιο γνωστή ταινία για το θέμα, όπου ο Τομ Χανκς απολύεται επειδή είναι οροθετικός και προσλαμβάνει τον Ντένζελ Ουάσινγκτον σαν συνήγορο για αγωγή. Ο τελευταίος όμως, φοβισμένος και ομοφοβικός, πρέπει πρώτα να ξεπεράσει τις δικές του προκαταλήψεις για να τον δικαιώσει…
Παρά τις διδακτικές μελούρες που τη κάνουν πιο feel-good και εμπορική, βγήκε σε περίοδο που το ζήτημα είχε φτάσει σε ασφυκτικά επίπεδα κι έκανε τον κόσμο να νοιαστεί επί της ουσίας, σκίζοντας στα ταμεία (πάνω από 200 εκατομμύρια δολάρια) και κερδίζοντας 2 Όσκαρ (ένα για τον Χανκς).
Angels in America (2003)
To HBO μας έχει συνηθίσει σε παραγωγές-γροθιές στο στομάχι και εδώ είναι άλλο ένα λαμπρό παράδειγμα, που απεικονίζει την κρίση του AIDS στα πρώτα της χρόνια και μιλά ωμά για θέματα όπως η απώλεια, η αποξένωση, ή η σκληρή αποτυχία της ανθρωπότητας και των κυβερνήσεών της.
Μια ποιητική και εντυπωσιακή μίνι σειρά (βραβευμένη με ένα σκασμό Emmy και Χρυσές Σφαίρες) γεμάτη ηθοποιάρες, βιβλικές αλληγορίες και επική κλίμακα, που αιχμαλωτίζει τις ποικίλες ανθρώπινες αντιδράσεις όσο καμία άλλη!
How to Survive a Plague (2012)
Ένα απ’ τα πιο σαρωτικά ντοκιμαντέρ των τελευταίων ετών (υποψήφιο και για το σχετικό Όσκαρ), που εξιστορεί την καθοριστική ακτιβιστική δράση κινημάτων όπως το ACT UP, χάρη στην οποία το AIDS μετατράπηκε από θανατική καταδίκη που προκάλεσε παροξυσμό, σε μια διαχειρίσιμη κατάσταση.
Με καθαρή κι ανένδοτη ματιά στα πρώτα χρόνια που ξέσπασε ο ιός, η ταινία δίνει ένα στιβαρό πορτραίτο της οργής, του χαμού και της ελπίδας που έμεινε όρθια, χάρη σ’ αυτούς που αρνήθηκαν να χαντακωθούν, ακόμα και μπροστά στο επερχόμενο τέλος τους. Αν θες να μεταφερθείς σε κάποιες απ’ τις πιο κρίσιμες στιγμές της σύγχρονης Ιστορίας, εδώ θα τα δεις όλα.
Dallas Buyers Club (2013)
Μια αφοπλιστικά αληθινή ιστορία, που παραήταν καλή για να μη γίνει ταινία: στο Ντάλας του ’85, ένας ηλεκτρολόγος «δούλεψε» το σύστημα όπως μπορούσε, ώστε να διαθέσει φάρμακα σε οροθετικούς ασθενείς, αφού ο ίδιος βρέθηκε θετικός και υποχρεώθηκε να ξεπεράσει τα κόμπλεξ του.
Παρότι στην προώθηση επέμεναν ότι η ταινία δεν ήταν καθαρά για το AIDS, αξίζει και μόνο για να καταχαρείς με την ερμηνεία-μεταμόρφωση του Μάθιου Μακόναχι, που του χάρισε δικαιότατα το Όσκαρ Α’ αντρικού!
The Normal Heart (2014)
Ο Μαρκ Ράφαλο αφήνει λίγο στη μπάντα τον Hulk και κεντάει σε άλλη μια παραγωγάρα του HBO, που νιώθεις λες και φτιάχτηκε από ανθρώπους που έζησαν στο πετσί τους τη παράνοια απ’ το ξέσπασμα του ιού στα 80’s…
…γιατί έτσι είναι! Βασίζεται σε ένα πολυβραβευμένο, αυτοβιογραφικό θεατρικό του ακτιβιστή που υποδύεται ο Ράφαλο και διατηρεί ατόφια την αυθεντικότητα, την ένταση και το ηλεκτρισμένο κλίμα μιας πολύ φορτισμένης εποχής για τις ΗΠΑ, αλλά και όλο τον κόσμο γενικότερα.
120 Χτύποι το Λεπτό (120 Battements par Minute, 2017)
Μια απ’ τις τελευταίες ταινίες που έγιναν γύρω από το θέμα και προκάλεσαν θερμές αντιδράσεις, το «120 Χτύποι» ακολουθεί ένα νέο μέλος των ACT UP και κάθε τι που μαθαίνει αυτός, το διδάσκεσαι μαζί του.
Η μεγάλη της διάρκεια και η σχετικά μονόπλευρη οπτική της θα ξενίσουν αρκετούς, αλλά η υπάρχει ένα ρεαλιστικό υπόβαθρο που δε θα ξαναβρείς. Δε βλέπεις συχνά μια ταινία να σε βάζει μέσα σ’ ένα σπίτι και να δείχνει τον αντίκτυπο μιας τραγωδίας στο οικογενειακό/φιλικό περιβάλλον ενός παθόντα. Αν δεν καταλάβεις εδώ 2-3 πραγματάκια, δε θα καταλάβεις ποτέ…
