Οι απόψεις της νέας γενιάς πάνω σε κοινωνικοπολιτικά θέματα αποτελούν βαρόμετρο για το μέλλον. Οι παλαιότερες γενιές μας έδειξαν όχι μόνο με λόγια, αλλά και με πράξεις τι πιστεύουν για τον κόσμο και πώς θέλουν να είναι, οπότε σειρά παίρνουν οι νεότεροι να πλάσουν την κοινωνία σύμφωνα με τις δικές τους πιο φρέσκιες απόψεις.
Τουλάχιστον αυτό λέει η λογική. Ότι η κάθε επόμενη γενιά χαρακτηρίζεται από πιο μοντέρνες αντιλήψεις και ότι αυτό θα αποτυπωθεί και στη διαμόρφωση της κοινωνίας. Η πραγματικότητα από την άλλη, αποδεικνύει ότι δεν ισχύει απαραίτητα αυτός ο κανόνας.
Μια ματιά γύρω μας και παρατηρούμε έξαρση βίας και ακραίων συμπεριφορών και πεποιθήσεων, τα οποία νομίζαμε ότι είχαμε «συμφωνήσει» να αφήσουμε στο παρελθόν. Έρευνα του Eteron – Ινστιτούτο για την Έρευνα και την Κοινωνική Αλλαγή, δε μας ενημερώνει τόσο, όσο μας επιβεβαιώνει, ότι η εντύπωση που είχαμε είναι ψευδής και πως συνεχίζουμε να είμαστε αντιμέτωποι με ανησυχητικές αντιλήψεις, όπως για παράδειγμα η υποστήριξη της Χρυσής Αυγής.
Το νέο ερευνητικό πρόγραμμα Ακτινογραφία της Ακροδεξιάς λοιπόν, το οποίο συντονίζει ο Γιάννης Αλμπάνης, εμβαθύνει στις αντιλήψεις και πεποιθήσεις της Gen Z για μια σειρά από κρίσιμα ζητήματα, όπως η επιρροή της άκρας δεξιάς μέσα από τη διερεύνηση του τι πιστεύουν οι νέοι και οι νέες για τη Χρυσή Αυγή, τη δικτατορία & τον τρόπο λειτουργίας της δημοκρατίας στην Ελλάδα, το μεταναστευτικό-προσφυγικό ζήτημα & τις ΜΚΟ, καθώς και τη θεσμοθέτηση του δικαιώματος των ΛΟΑΤΚΙ+ ζευγαριών σε γάμο/τεκνοθεσία.
Στην ανάλυσή του, ο Κώστας Γούσης προσεγγίζει τα ευρήματα σε συγκριτική προοπτική, εισάγοντας στη συζήτηση τόσο αποτελέσματα προηγούμενων ερευνών του Eteron όσο και άλλων ερευνών Ινστιτούτων, φορέων και ερευνητικών ομάδων.
Μερικά αξιοσημείωτα ευρήματα στις απαντήσεις των νέων ηλικίας 17-24 ετών, είναι ότι:
• 5,1% της Gen Z πιστεύουν ότι η Χρυσή Αυγή ήταν ένα πραγματικά πατριωτικό κόμμα και προσέφερε πολλά στη χώρα.
• 19% συμφωνούν & μάλλον συμφωνούν ότι σε ορισμένες περιπτώσεις η δικτατορία είναι ίσως προτιμότερη από τη δημοκρατία.
• 1 στα 4 άτομα της Gen Z συμφωνεί ότι για να αποτραπεί η είσοδος μεταναστών και προσφύγων στη χώρα, είναι σωστό να γίνονται επαναπροωθήσεις στη θάλασσα ακόμη κι αν υπάρχει κίνδυνος να χαθούν ανθρώπινες ζωές.
Όπως σημειώνει στην ανάλυση του ο Κώστας Γούσης:
Το 5,1% της θετικής αποτίμησης για την εγκληματική οργάνωση Χρυσή Αυγή υποδηλώνει έναν πιο σκληρό πυρήνα επιρροής του νεοναζισμού, γεγονός ιδιαίτερα ανησυχητικό, ιδίως αν λάβουμε υπόψη ότι στις βουλευτικές εκλογές του Ιουνίου 2023 οι Σπαρτιάτες, με τη στήριξη του καταδικασμένου για διεύθυνση της εγκληματικής οργάνωσης Χρυσή Αυγή Ηλία Κασιδιάρη, κατέγραψαν 7,8% στην ηλικιακή κατηγορία 17 – 24 ετών.
Όσο για τις απαντήσεις αναφορικά με τη δικτατορία, ο ίδιος υπογραμμίζει ότι το 19% των φιλο-δικτατορικών απόψεων αποτυπώνει την ύπαρξη ενός αντιδημοκρατικού πυρήνα στη νέα γενιά και φανερώνει ότι ένα τμήμα των μεγάλων ποσοστών δυσαρέσκειας για τον τρόπο που λειτουργεί η δημοκρατία στην Ελλάδα εκτρέπεται σε ακροδεξιές απόψεις.
«Λαμβάνοντας υπόψη ότι η συνολική εκλογική επιρροή και των τριών ακροδεξιών κομμάτων (Σπαρτιάτες, Νίκη, Ελληνική Λύση) βρίσκεται αθροιστικά στο 12,6% στην ηλικιακή κατηγορία 17 – 24 ετών, συμπεραίνουμε ότι η εν δυνάμει ζώνη επιρροής της άκρας δεξιάς στη Gen Z είναι ευρύτερη της εκλογικής καταγραφής της».
Επιπλέον, επισημαίνει ότι παρά το γεγονός ότι η πλειοψηφία της Gen Z (67,4%) διαφωνεί με την πρακτική των αποτροπών/επαναπροωθήσεων, το 24,9% που συμφωνεί με αυτές ακόμη κι αν κινδυνεύουν οι ζωές μεταναστών και προσφύγων, αποτελεί καμπανάκι κινδύνου για την εξοικείωση ενός τμήματος της νέας γενιάς με τη συνοριακή βία και τη συνακόλουθη παραίτηση από την ανάγκη προστασίας της ανθρώπινης ζωής.
ΛΟΑΤΚΙ+ ζευγάρια και γάμος/τεκνοθεσία
Τέλος, ένα θέμα που απασχολεί έντονα τελευταία λόγω και της εμφάνισης του Στέφανου Κασσελάκη στην πολιτική σκηνή, είναι αυτό των δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων. Ένα πρώτο βασικό ζήτημα λοιπόν, είναι ο γάμος των ομόφυλων ζευγαριών. Από τα στοιχεία της έρευνας προκύπτει ότι πλέον έχει διαμορφωθεί πλειοψηφία σε όλες τις ηλικιακές κατηγορίες υπέρ του γάμου ανεξαρτήτως φύλου, ενώ τα υψηλότερα ποσοστά συμφωνίας με τη θεσμοθέτηση του γάμου καταγράφονται στη Gen Z.
Σχετικά με το δεύτερο βασικό ζήτημα, αυτό της τεκνοθεσίας παιδιών ανεξαρτήτως φύλου των γονέων, η ηλικία φαίνεται να αποτελεί βασική παράμετρο διαφοροποίησης των απόψεων, με τους κάτω των 35 ετών να τοποθετούνται υπέρ και τους 35 άνω να αντιτίθενται στην τεκνοθεσία από ομόφυλα ζευγάρια, με τα ποσοστά συμφωνίας να πέφτουν όσο ανεβαίνουν οι ηλικίες. Η Gen Z καταγράφει και σε αυτό το ζήτημα πρωτιά, δείχνοντας ότι σε σχέση με τα ΛΟΑΤΚΙ+ υπάρχει αλλαγή νοοτροπίας στη νέα γενιά.
Για να διαβάσεις όλη την έρευνα, μπες ΕΔΩ.
