Μαζί με τον μύθο ότι τα ελληνικά δεν έγιναν διεθνής γλώσσας για μία μόνο ψήφο, στα σχολεία ακούγαμε πάντα ότι το επίπεδο των μαθημάτων είναι πολύ ανώτερο από εκείνο του εξωτερικού και πως ό,τι μαθαίνουν οι Έλληνες μαθητές στο λύκειο, οι ξένοι τα κάνουν στο πανεπιστήμιο. Πόσο μπροστά είμαστε τέλος πάντων;
Αν μιλάμε για βαθμολογίες, τότε είμαστε πίσω βασικά…
Αυτό έδειξαν τα αποτελέσματα του τελευταίου διαγωνισμού PISA του ΟΟΣΑ, που δημοσιεύεται κάθε τρία χρόνια (αυτή τη φορά μετατέθηκε κατά έναν χρόνο λόγω Covid) και που έχει καταστεί παγκόσμιο σημείο αναφοράς το οποίο εξετάζεται εξονυχιστικά από τις κυβερνήσεις.
Πιο αναλυτικά, από το 2000 η PISA εξετάζει τις επιδόσεις των εκπαιδευτικών συστημάτων, μέσω των δεξιοτήτων στις φυσικές επιστήμες, στα μαθηματικά και στην κατανόηση κειμένου, των μαθητών ηλικίας 15 ετών. Κάθε φορά ένα από αυτά τα τρία πεδία αναπτύσσεται διεξοδικά, κι αυτή τη φορά ήταν τα μαθηματικά.
Στις ασκήσεις υποβλήθηκαν το 2022 690.000 νέοι σε 81 χώρες και περιοχές, με την Ελλάδα να εκπροσωπείται από 6.578 μαθητές γεννημένοι το 2006, από 242 σχολεία δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (Γυμνάσια, Γενικά Λύκεια και ΕΠΑΛ) όλης της χώρας.
Και μαντέψτε, καταφέραμε ξανά να εξασφαλίσουμε τον πάτο!
Σύμφωνα με την έρευνα ειδικότερα, ο μέσος όρος των αποτελεσμάτων του 2022 στην Ελλάδα μειώθηκε σε σύγκριση με το 2018 στα μαθηματικά, στην κατανόηση κειμένου και στις φυσικές επιστήμες.
Μιλώντας με αριθμούς, έχουμε και λέμε:
• Στα μαθηματικά, η Ελλάδα σκόραρε 430, σημειώνοντας πτώση 21 μονάδων σε σχέση με το 451 που είχε συγκεντρώσει το 2018 (στον πίνακα κατατάσσεται στη 44η θέση από 80 χώρες/περιοχές – μέλη και μη του ΟΟΣΑ – που συμμετείχαν στο διαγωνισμό). Ο μέσος όρος των χωρών του ΟΟΣΑ στα μαθηματικά ήταν 472 (489 το 2018).
• Στην κατανόηση κειμένου, οι Έλληνες σκόραραν 438 (41η θέση). Η βαθμολογία αυτή ήταν κατά 19 μονάδες χαμηλότερη από το 457 του 2018. Ο μέσος όρος των χωρών του ΟΟΣΑ στην κατανόηση κειμένου ήταν 476 (487 βαθμοί το 2018).
• Στις φυσικές επιστήμες η Ελλάδα συγκέντρωσε βαθμολογία 441, σημειώνοντας μείωση 11 μονάδων από το 452 που είχε πετύχει το 2018 (44η θέση). Ο μέσος όρος των χωρών του ΟΟΣΑ στις επιστήμες ήταν 485 (489 το 2018).
Μερικά ποσοστά ακόμα, δείχνουν ότι:
• Το 53% των μαθητών στην Ελλάδα έχει επάρκεια τουλάχιστον Level 2 στα μαθηματικά, σημαντικά κάτω από τον μέσο όρο στις χώρες του ΟΟΣΑ (69%). Μόλις το 2% των μαθητών στην Ελλάδα είχαν κορυφαίες επιδόσεις στα μαθηματικά, που σημαίνει ότι πέτυχαν Level 5 ή 6 (μέσος όρος του ΟΟΣΑ: 9%).
• Περίπου το 62% των μαθητών πέτυχε Level 2 ή υψηλότερο (μέσος όρος ΟΟΣΑ: 74%) στην κατανόηση κειμένου. Μόλις το 2% των μαθητών σημείωσε βαθμολογία Level 5 ή υψηλότερη (μέσος όρος του ΟΟΣΑ: 7%).
• Περίπου το 63% των μαθητών πέτυχε Level 2 ή υψηλότερο (μέσος όρος του ΟΟΣΑ: 76%) στις φυσικές επιστήμες. Μόλις το 1% των μαθητών σημείωσε κορυφαίες επιδόσεις, ήτοι Level 5 ή 6 (μέσος όρος του ΟΟΣΑ: 7%).
Το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ), ο αρμόδιος εθνικός οργανισμός για την έρευνα PISA, αναφερόμενο στα μαθηματικά, σημειώνει ότι οι μαθητές απάντησαν σε κλειστές ερωτήσεις (πολλαπλής επιλογής ή σωστού – λάθους) και ανοικτές ερωτήσεις σύντομης απάντησης και αιτιολόγησης. Οι ερωτήσεις εστίαζαν στον μαθηματικό εγγραμματισμό, ο οποίος, σύμφωνα με το πλαίσιο του PISA για τα μαθηματικά, συνδέεται με τον μαθηματικό συλλογισμό και την επίλυση προβλήματος.
Παράλληλα, εκτός από τις ερωτήσεις που αφορούν το γνωστικό μέρος της έρευνας, οι μαθητές απάντησαν και σε ερωτηματολόγιο σχετικά με το κοινωνικό και δημογραφικό υπόβαθρο του καθενός, τις στάσεις και τις πεποιθήσεις τους για το σχολείο γενικότερα αλλά και ειδικά για τα μαθηματικά, καθώς και σε ερωτηματολόγιο που αφορούσε την εξοικείωσή τους με τις νέες τεχνολογίες.
Ρόλος του κοινωνικού περιβάλλοντος και του φύλου των εξεταζόμενων μαθητών
Όπως είχαμε ψυλλιαστεί, οι μαθητές που προέρχονται από ευνοϊκό κοινωνικό – οικονομικό – πολιτισμικό περιβάλλον πέτυχαν, κατά μέσον όρο, βαθμολογία κατά 93 μονάδες υψηλότερη στα μαθηματικά από εκείνους που προέρχονται από μη ευνοϊκό κοινωνικό – οικονομικό – πολιτισμικό περιβάλλον. Η διαφορά, όμως, στις επιδόσεις στα μαθηματικά παραμένει σταθερή στις 51 από τις 68 χώρες/οικονομίες. Αυτή μεγάλωσε σε 12 χώρες/οικονομίες και μειώθηκε σε 5.
Στην Ελλάδα η διαφορά υπέρ των μαθητών που προέρχονται από ευνοϊκό κοινωνικό – οικονομικό – πολιτισμικό περιβάλλον είναι 76 μονάδες.
Ταυτόχρονα, τα αγόρια πέτυχαν, κατά μέσον όρο, υψηλότερες επιδόσεις στα μαθηματικά κατά 9 μονάδες από ό,τι τα κορίτσια. Αντιθέτως, η διαφορά υπέρ των κοριτσιών στην κατανόηση κειμένου είναι 24 μονάδες. Η διαφορά στις επιδόσεις στα μαθηματικά η οποία σχετίζεται με το φύλο παρέμεινε σταθερή μεταξύ του 2018 και του 2022 στις περισσότερες χώρες/οικονομίες (στις 57 από τις 72 που έχουν συγκρίσιμα δεδομένα) του ΟΟΣΑ. Αντιθέτως, η διαφορά μεγάλωσε σε 11 χώρες/οικονομίες και μειώθηκε σε τέσσερις. Στην Ελλάδα, η διαφορά μεταξύ κοριτσιών και αγοριών στα μαθηματικά είναι 6 μονάδες, με τα αγόρια να σημειώνουν την υψηλότερη επίδοση.
Οι χώρες με τα υψηλότερα σκορ
Όσο αναμενόμενη ήταν η θέση της Ελλάδας, άλλο τόσο είναι οι καλές επιδόσεις των Ασιατικών χωρών και ιδιαίτερα στα μαθηματικά. Συγκεκριμένα, η Σιγκαπούρη πέτυχε σημαντικά υψηλότερες επιδόσεις από όλες τις υπόλοιπες συμμετέχουσες χώρες και στα τρία γνωστικά αντικείμενα.
Σχετικά με τα μαθηματικά, 6 Ασιατικές χώρες – η Σιγκαπούρη, το Μακάο (Κίνα), η Ταϊπέι (Κίνα), το Χονγκ Κονγκ, η Ιαπωνία και η Κορέα – πέτυχαν τις υψηλότερες επιδόσεις από όλες τις συμμετέχουσες χώρες, ενώ όσον αφορά την Ευρώπη, τις υψηλότερες επιδόσεις πέτυχαν η Εσθονία, η Ελβετία και η Ολλανδία.
