Γαλλία, Γερμανία, Ολλανδία, Αυστρία, Πολωνία και Ελλάδα, ανταποκρινόμενες σε μία από τις εμβλημaτικές πρωτοβουλίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την οικοδόμηση ενός Ευρωπαϊκού Χώρου Εκπαίδευσης, συμμαχούν για την ίδρυση Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου.
Με επικεφαλής το Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου, οκτώ Ιδρύματα, εκ των οποίων και το δικό μας Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, καταθέτουν την πρότασή τους δηλώνοντας πως στόχος τους είναι να δημιουργήσουν ένα υποδειγματικό Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο, που θα διασφαλίζει σε παγκόσμια κλίμακα την ανταγωνιστική ηγετική θέση της Ευρώπης στην ανώτερη εκπαίδευση και ένα άνευ συνόρων κοινό πλαίσιο για διεξαγωγή και προώθηση της έρευνας, της καινοτομίας, της διδασκαλίας και μάθησης στα διεθνή πρότυπα.
Τα Πανεπιστήμια που αποτελούν την κοινπραξία, προέρχονται από χώρες με μεγάλη ιστορία και προσφορά στην ευρωπαϊκή εκπαίδευση και με παράδοση στη «φιλοξενία» ξένων φοιτητών, ενώ οι σχολές και τα τμήματα τους καλύπτουν κάθε επιστημονικό πεδίο.
Αυτά είναι:
- Το Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου, με την ιστορία του να ξεκινά από το 1631
- το Πανεπιστήμιο της Άνω Αλσατίας στη Μιλούζ,
- το Πανεπιστήμιο του Φράιμπουργκ,
- το Πολυτεχνείο της Καρλσρούης,
- το Πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ,
- το Πανεπιστήμιο Φυσικών Πόρων και Επιστημών Ζωής στη Βιέννη,
- το Πανεπιστήμιο Άνταμ Μιτσκιέβιτς του Πόζναν και
- το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
Σπουδές σε έξι χώρες ταυτόχρονα
Τα κράτη-μέλη και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες για την ενίσχυση των στρατηγικών συνεργασιών μεταξύ πανεπιστημιακών ιδρυμάτων και της ενθάρρυνσης προσπαθειών για τη δημιουργία 20 ευρωπαϊκών Πανεπιστημίων έως το 2024.
Επί της ουσίας, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο έθεσε ουσιαστικά το πλαίσιο δικτύωσης των Πανεπιστημίων, τα οποία θα δίνουν τη δυνατότητα στους φοιτητές να αποκτήσουν πτυχίο συνδυάζοντας σπουδές σε διάφορες χώρες της ΕΕ, ενισχύοντας παράλληλα τη διεθνή ανταγωνιστικότητα των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων.
Στόχος της πρωτοβουλίας αυτής είναι να συγκεντρώσει μια νέα γενιά δημιουργικών Ευρωπαίων, οι οποία θα αφήσουν στην άκρη τους γλωσσικούς και συνοριακούς περιορισμούς και θα συνεργαστούν για να αντιμετωπίσουν τις μεγάλες κοινωνικές προκλήσεις και τα διαπιστωμένα ελλείμματα δεξιοτήτων στην Ευρώπη.
Αλλάζει ο χάρτης της ανώτατης εκπαιδεύσης στην Ευρώπη
Όσα ελληνικά ΑΕΙ εκδηλώσουν ενδιαφέρον σε κάποια αντίστοιχη πρόταση ίδρυσης Ευρωπαϊκου Πανεπιστημίου, τα οφέλη είναι σημαντικά. Ενισχύεται η αναγνωρισιμότητά τους μέσα από την προβολή τους σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αυξάνεται η ανταγωνιστικότητά τους μέσα από την προσέλκυση ταλαντούχων φοιτητών, ερευνητών και ακαδημαϊκών, δημιουργούνται καινοτόμα προγράμματα σπουδών και εντάσσονται νέες τεχνολογίες και εκπαιδευτικές μέθοδοι στα υπάρχοντα προγράμματα σπουδών, αλλά και προστίθεται μια πηγή βιώσιμης χρηματοδότησης.
Ο υπουργός Παιδείας αναφέρθηκε στο Ευρωπαϊκό Πανεπίστημιο και τις προθέσεις του ΑΠΘ και άλλων Ιδρυμάτων να ανταποκριθούν στην πρόκληση της ΕΕ, τονίζοντας πως η καινοτομία της πρωτοβουλίας δεν αφορά τα μεταπτυχιακά προγράμματα, αλλά τα προπτυχιακά.
Πριν έναν χρόνο είχα παρακαλέσει τους πρυτάνεις να κάνουμε το παν, ώστε να μην μείνουμε έξω από αυτήν την ευρωπαϊκή πρωτοβουλία. Αλλάζει άρδην ο χάρτης στην Ευρώπη. Θα γίνουν μεγάλα Πανεπιστήμια μέσα από συνέργειες και σε αυτό πρέπει να εμπλακούμε από την αρχή.
Το ΑΠΘ παραμένει στην πρωτοπορία και ισχυροποιείται
Ο πρύτανης του ΑΠΘ, Περικλής Μήτκας, δήλωσε για την πρωτοβουλία του Ιδρύματος πως:
Είμαστε ενθουσιασμένοι με την προοπτική της σύμπραξης με κορυφαία ιδρύματα για τη δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Πανεπιστήμιου, που θα προσφέρει νέες ευκαιρίες στους καθηγητές αλλά κυρίως στους φοιτητές μας.
Έχουμε επιλέξει ευρείες γνωστικές περιοχές, όπως η βιώσιμη ανάπτυξη και οι Ευρωπαϊκές ταυτότητες, που θα οδηγήσουν σε καινούργια και πολύ ενδιαφέροντα προγράμματα σπουδών.
Αναφορικά με τους λόγους που ώθησαν το ΑΠΘ να συμμετάσχει στην πρωτοβουλία του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου, επισήμανε ότι «ένα μεγάλο Πανεπιστήμιο οφείλει να εξελίσσεται διαρκώς και να χαράσσει νέους δρόμους ποιοτικής εκπαίδευσης», εκτιμώντας ότι «μέσα από αυτήν την προσπάθεια, το Αριστοτέλειο παραμένει στην πρωτοπορία και ισχυροποιείται».
Τον Ιούλιο τα αποτελέσματα της προκήρυξης
Οι εταίροι των οκτώ πανεπιστημίων έχουν συναντηθεί τρεις φορές στο Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου και έχουν συμμετάσχει σε πολύωρες τηλεδιασκέψεις.
Το επιτελείο του Αριστοτελείου απαρτίζεται από καθηγητές διαφόρων ειδικοτήτων με επικεφαλής την Αντιπρύτανη Ακαδημαϊκών και Φοιτητικών Θεμάτων, καθηγήτρια Αριάδνη Στογιαννίδου.
«Το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο συμμετέχει σε όλες τις φάσεις του προγράμματος, αλλά η κύρια συμβολή του έγκειται στη δημιουργία του απαραίτητου υπόβαθρου δικτυακής επικοινωνίας μεταξύ των εταίρων και στην ανάπτυξη καινοτόμων μεθόδων προώθησης και βελτίωσης της κινητικότητας -φυσικής και εικονικής- φοιτητών και προσωπικού», δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η κ. Στογιαννίδου για την πρόταση, που βρίσκεται πλέον στο στάδιο τεχνικής επεξεργασίας και θα υποβληθεί στο πλαίσιο της προκήρυξης Erasmus+ (Knowledge alliances), με τελική προθεσμία την 28η Φεβρουαρίου.
Τα αποτελέσματα της προκήρυξης, όπως διευκρίνισε η Αντιπρύτανις, αναμένονται τον Ιούλιο 2019 και σε περίπτωση επιτυχίας, το πρόγραμμα θα ξεκινήσει από το ερχόμενο ακαδημαϊκό έτος, δηλαδή το Φθινόπωρο 2019.
Η χρηματοδότηση θα προέρχεται κατά 80% από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και 20% από τα πανεπιστήμια που συμμετέχουν. Θα πρέπει να σημειωθεί πως ένα από τα βασικά κριτήρια αξιολόγησης είναι η μακροπρόθεσμη στρατηγική των συμπράξεων και οι εγγυήσεις βιωσιμότητας. Πρόκειται ουσιαστικά για το πρώτο βήμα μιας μακρόπνοης φιλοδοξίας για την ενίσχυση της αριστείας των Ευρωπαϊκών πανεπιστημίων, που ανοίγει τον δρόμο για σημαντικότατες δράσεις -θεσμικές και οικονομικές- στον Ευρωπαϊκό Χώρο Ανώτατης Εκπαίδευσης.
Η πολιτική υιοθέτηση (political endorsement) και η οικονομική δέσμευση της ΕΕ αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την μακρόχρονη επιτυχία του εγχειρήματος και, ήδη, οι διαπραγματεύσεις βρίσκονται σε πολύ καλό σημείο.
Ερωτηθείσα σχετικά με τις νομοθετικές ρυθμίσεις που θα απαιτηθούν σε επίπεδο των κρατών-μελών, η κ. Στογιαννίδου εξήγησε ότι αυτές αφορούν, αναλόγως τη χώρα, στη δυνατότητα ξενόγλωσσων προγραμμάτων σπουδών και σε προπτυχιακό επίπεδο, την ευελιξία στην παροχή τίτλων σπουδών με συνδυασμό διαφορετικών γνωστικών αντικειμένων, τη δυνατότητα χρήσης και άλλων μεθόδων διδασκαλίας πέραν της δια ζώσης διδασκαλίας (π.χ. εξ αποστάσεως, εικονική, μεικτή διδασκαλία).
Η δήλωση αποστολής της συμμαχίας
Στην κοινή δήλωση των προθέσεων τους, που θα συνοδεύει την πρόταση τους, οι Αρχές των οκτώ Ιδρυμάτων συνομολογούν την προσήλωσή τους στην ευρωπαϊκή ιδέα για το πανεπιστήμιο και στις αρχές της ακαδημαϊκής ελευθερίας, της υπευθυνότητας, ισότητας και συμμετοχικότητας. Δεσμεύονται, δε, να προωθήσουν την ευρωπαϊκή ιδέα μέσα από την ενίσχυση της ευρωπαϊκής ταυτότητας των πολιτών των κρατών- μελών της ΕΕ, ενθαρρύνοντας έναν κρίσιμο και ανοιχτό διάλογο μεταξύ των ερευνητών, των καθηγητών και των σπουδαστών στην Ευρώπη. Καταθέτουν ακόμη την πεποίθησή τους ότι οι μεγάλες προκλήσεις της Ευρώπης και της ανθρωπότητας μπορούν να αντιμετωπιστούν από μία ποικιλόμορφη πανεπιστημιακή κοινότητα μέσα από μία πληθώρα προσεγγίσεων, χτίζοντας γέφυρες μεταξύ των διαφορετικών πεδίων έρευνας και καινοτομίας με την ευρωπαϊκή κοινωνία των πολιτών.
«Ως συμμαχία ερευνητικών πανεπιστημίων δεσμευόμαστε να κατακτήσουμε τα υψηλότερα πρότυπα αριστείας στην έρευνα. Θα το πετύχουμε μέσα από την ενίσχυση της συνεργασίας σε επιλεγμένους τομείς έρευνας, μεγιστοποιώντας τις συνέργειες και συνδυάζοντας τις δυνατότητές μας. Δίνουμε έμφαση στη ουσιαστική διασύνδεση έρευνας και διδασκαλίας σε όλα τα στάδια της ακαδημαϊκής εκπαίδευσης.
Εκπαιδεύουμε την επόμενη γενιά ενεργών και ανοιχτόμυαλων Ευρωπαίων πολιτών, οι οποίοι θα υπηρετούν σε όλους τους τομείς της κοινωνίας και θα μπορούν να συνεργάζονται, εργαζόμενοι σε διαφορετικά πολιτισμικά περιβάλλοντα, σε διαφορετικές γλώσσες και επιστημονικούς κλάδους. Ενθαρρύνουμε τους καθηγητές μας να αμφισβητήσουν τον συμβατικό τρόπο σκέψης, να αναζητήσουν πρωτότυπες ιδέες, όσον αφορά τις διεπιστημονικές και διατομεακές προσεγγίσεις στη διδασκαλία και μάθηση. Προσπαθούμε να καταστήσουμε τα ερευνητικά αποτελέσματα διαθέσιμα στην κοινωνία και να ενθαρρύνουμε την αξιοποίησή τους σε όλους τους τομείς της δημόσιας ζωής. Δημιουργούμε ευκαιρίες για να έλθουν κοντά ακαδημαϊκοί και μη ακαδημαϊκοί σε ένα πνεύμα συνεργασίας και δημιουργικότητας για την αντιμετώπιση των μειζόνων ζητημάτων, που έχουν μπροστά τους οι τοπικές κοινότητες, η Ευρώπη και η ανθρωπότητα».
