Σύμφωνα με πληροφορίες του Neopolis, το Υπουργείο Παιδείας σχεδιάζει μία νέα νομοθετική ρύθμιση σχετικά με τις μεταπτυχιακές σπουδές. Η συγκεκριμένη νομοθετική ρύθμιση αναμένεται να φτάσει στα έδρανα της Βουλής το Σεπτέμβρη του 2016.
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ της Ημερησίας, δύο είναι οι βασικές παρεμβάσεις που σχεδιάζει το υπουργείο Παιδείας στο ισχύον θεσμικό πλαίσιο:
1. Δωρεάν Πρόγραμμα
Στο σύνολο των μεταπτυχιακών, το ένα δωρεάν: Στόχος του υπουργείου Παιδείας είναι να παγιωθεί η δυνατότητα δωρεάν σπουδών και στον δεύτερο κύκλο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Στο πλαίσιο αυτό, προκρίνεται η λύση σε κάθε τμήμα να υπάρχει υποχρεωτικά τουλάχιστον ένα δωρεάν μεταπτυχιακό το οποίο μπορεί είτε να είναι συναρτημένο με την έρευνα και να οδηγεί σε διδακτορικό είτε να είναι επαγγελματικής εξειδίκευσης.
2. Πλαφόν στα δίδακτρα
Αυτό που δεν έχει απαντηθεί ακόμα είναι εάν τελικώς θα τεθεί πλαφόν (και σε ποιο ύψος) στα μεταπτυχιακά που λειτουργούν με δίδακτρα. Το ζήτημα προβληματίζει έντονα το υπουργείο Παιδείας, το οποίο δεν έχει ακόμη λάβει τις οριστικές αποφάσεις του. Τα έσοδα τα οποία προέρχονται από τα δίδακτρα στα μεταπτυχιακά καλύπτουν βασικές ανάγκες των ιδρυμάτων. Έτσι, προκύπτουν φόβοι μήπως τυχόν μείωσή τους, οδηγήσει τα Πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ σε αφανισμό.
Ακαδημαϊκά Κριτήρια
Ενας καθηγητής για πέντε μεταπτυχιακά: Μελέτη του υπουργείου Παιδείας έδειξε ότι σήμερα υπάρχουν 25 τμήματα ΑΕΙ, εκ των οποίων 17 Πανεπιστημίων και 8 ΤΕΙ, στα οποία ο αριθμός των μεταπτυχιακών προγραμμάτων είναι πολύ μεγαλύτερος από τον αριθμό των μόνιμων καθηγητών τους. Μάλιστα, η σχέση αυτή φτάνει μέχρι το 5 προς 1.
Αποτέλεσμα της υποστελέχωσης είναι τα τμήματα να απευθύνονται σε εξωτερικούς καθηγητές του ίδιου ή άλλου ιδρύματος προκειμένου να διδάξουν στα μεταπτυχιακά προγράμματα, τους οποίους βεβαίως πληρώνουν αδρώς: το ποσοστό αμοιβών τους μπορεί να φθάσει, ως προς τον συνολικό προϋπολογισμό των λειτουργικών εξόδων του προγράμματος, μέχρι και το 100%(!). Από τα 25 μεταπτυχιακά που έχουν ποσοστό μεγαλύτερο ή ίσο του 90%, τα 23 αφορούν τα ΤΕΙ και από τα 87 ΠΜΣ που έχουν ποσοστό μεγαλύτερο ή ίσο του 80%, τα 55 αφορούν τα ΤΕΙ.
Για να αντιμετωπίσει αυτή τη στρέβλωση, το υπουργείο προτίθεται να θέσει ως προϋπόθεση για τη δημιουργία αυτοδύναμου μεταπτυχιακού σε κάθε τμήμα να υπάρχει συγκεκριμένος αριθμός μελών ΔΕΠ (για τα Πανεπιστήμια) και ΕΠ στα ΤΕΙ. Όσα τμήματα δεν πληρούν αυτή την προϋπόθεση, θα μπορούσαν εναλλακτικά να προχωρήσουν στη δημιουργία διατμηματικών μεταπτυχιακών προγραμμάτων.
Σία Αναγνωστοπούλου – Δηλώσεις
«Ενώ έχουμε πολλά πολύ καλά μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών, κάποια -ευτυχώς πολύ λιγότερα- δεν φαίνεται να πληρούν αντικειμενικά κριτήρια, ενώ σε πολλές περιπτώσεις διαπιστώθηκε μια κούρσα ανταγωνισμού σε δίδακτρα» έχει δηλώσει η αρμόδια για το θέμα αναπληρώτρια υπουργός Παιδείας, Σία Αναγνωστοπούλου.
Η ίδια, μάλιστα, έχει αποκαλύψει από τη Βουλή πως ένα ποσοστό, της τάξεως του 30%, των μελών ΔΕΠ που εργάζονται σε μεταπτυχιακά με δίδακτρα βάζει «στην τσέπη του» μέρος των διδάκτρων. «10.000 ευρώ ανά κεφαλή είναι επιχείρηση και όχι μεταπτυχιακό? Δεν θα συναινέσουμε σε μια βιομηχανία μεταπτυχιακών με αμφιβόλου ποιότητας τίτλων», έχει προσθέσει.
Όπως έχει διευκρινίσει η κ. Αναγνωστοπούλου, η συντριπτική πλειονότητα των μελών ΔΕΠ διδάσκουν σε προγράμματα μεταπτυχιακών σπουδών χωρίς να λαμβάνουν καμία πρόσθετη αμοιβή εκτός από το μισθό τους. Παράλληλα, όμως, στα Πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ λειτουργούν μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών με υψηλά δίδακτρα. Mέρος αυτών αφορά αμοιβές των συμμετεχόντων σε αυτά πανεπιστημιακών. Στοιχεία του υπουργείου Παιδείας δείχνουν ότι υπάρχουν 25 Τμήματα ΑΕΙ που έχουν λόγο ΔΕΠ/ ΠΜΣ ίσο ή μικρότερο του 5. Τα στοιχεία προκύπτουν χωρίς να λαμβάνονται υπόψη τυχόν μεταπτυχιακά που διοργανώνουν τα τμήματα χωρίς δίδακτρα. Κι ενώ κανείς θα περίμενε να είναι στην κλίμακα αυτή περισσότερα τα ΤΕΙ, μια που είναι σαφώς πιο υποστελεχωμένα από τα Πανεπιστήμια, εντούτοις στα 25 τμήματα με λόγο ΔΕΠ/ΠΜΣ ίσο ή μικρότερο του 5 τα 17 είναι τμήματα Πανεπιστημίων (το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου με 4 Τμήματα, το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας με 3 Τμήματα, το Πανεπιστήμιο Αιγαίου με 2 Τμήματα, το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας με 2 Τμήματα, το Πανεπιστήμιο Πειραιώς, το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθήνας, το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, το Ιόνιο Πανεπιστήμιο) και τα 8 τμήματα ΤΕΙ (το ΤΕΙ Πειραιά με 3 Τμήματα, η ΑΣΠΑΙΤΕ με 2 Τμήματα, το ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας, το ΤΕΙ Θεσσαλίας, το ΤΕΙ Κεντρικής Μακεδονίας).
«Είναι προφανές ότι ο χαμηλός λόγος αναιρεί την ίδια την υπόσταση του αυτοδύναμου ΠΜΣ, μια που γίνεται αναγκαστική η καταφυγή στην συνεργασία με μέλη ΔΕΠ/ΕΠ άλλων τμημάτων του ιδίου ή άλλων ιδρυμάτων ή η πρόσληψη συνεργατών. Επαναλαμβάνεται δηλαδή το φαινόμενο της επί της ουσίας δημιουργίας μη αυτοδύναμων Τμημάτων αλλά σε επίπεδο Προγραμμάτων Μεταπτυχιακών Σπουδών πλέον», τονίζεται στη μελέτη του υπουργείου Παιδείας.
