cover photo
Σε γενικό επίπεδο, κανείς δεν κατάφερε να γλιτώσει από τις επιπτώσεις της πανδημίας, η οποία έφερε ξαφνικά τα πάνω κάτω στη ζωή μας. Η καθημερινότητα άλλαξε για όλους τους ανθρώπους, από τις πιο μικρές μέχρι τις μεγαλύτερες ηλικίες αφήνοντας σημάδια στην ψυχική υγεία (πέρα από τη σωματική φυσικά) που δεν ξεπερνιούνται έτσι απλά, με μια άρση των μέτρων. Δύο χρόνια ζήσαμε υπό συνθήκες που δε φανταζόμασταν ότι θα αντιμετωπίζαμε και η επιστροφή στους παλιούς ρυθμούς απαιτεί κάτι παραπάνω από το να πετάξουμε τις μάσκες και να σταματήσουμε να τσεκάρουμε τα κρούσματα της ημέρας.
Δυστυχώς, για άλλη μία φορά οι γυναίκες είναι αυτές που πλήρωσαν ακριβότερο τίμημα, αφού πέρα από την ρουτίνα που στερήθηκαν και τα οικονομικά προβλήματα που προέκυψαν, είχαν να αντιμετωπίσουν τη μάστιγα που τις βαραίνει, σε ακόμα πιο έντονο βαθμό.
Η προσοχή όλο τον καιρό της πανδημίας στρεφόταν συνεχώς στις γυναίκες που ζουν σε τοξικά περιβάλλοντα και στα αυξημένα περιστατικά βίας που σίγουρα θα ακολουθούσαν. Γνωρίζαμε καλά ότι οι εβδομάδες καραντίνας για μερικούς μπορεί να ήταν το διάλειμμα που χρειάζονταν, για άλλους όμως ήταν το χειρότερο σενάριο που μπορούσαν να ζήσουν.
Με αφορμή τη σημερινή Παγκόσμια Ημέρα των Γυναικών λοιπόν, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ζήτησε να διεξαχθεί για πρώτη φορά ειδική έρευνα μόνο μεταξύ των γυναικών της Ευρώπης, προκειμένου να διαπιστωθούν οι επιπτώσεις της πανδημίας σε διάφορους τομείς της ζωής τους, και οι υποψίες μας επαληθεύτηκαν.
Όπως δείχνουν τα αποτελέσματα, υπήρξε σημαντικός αντίκτυπος τόσο σε προσωπικό όσο και σε επαγγελματικό επίπεδο, καθώς και σοβαρή αύξηση στα περιστατικά βίας.
Στο πλαίσιο αυτό, όπως σημειώνεται στο Ευρωβαρόμετρο, οι γυναίκες ζητούν από το Ευρωκοινοβούλιο να αντιμετωπιστεί η εμπορία ανθρώπων, η σεξουαλική εκμετάλλευση, η ψυχική και σωματική βία κατά των γυναικών και το μισθολογικό χάσμα μεταξύ των φύλων.
Το 93% στην Ελλάδα πιστεύει ότι η πανδημία έχει προκαλέσει αύξηση της σωματικής και ψυχολογικής βίας κατά των γυναικών
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, το ποσοστό αυτό αγγίζει το 77%, με τη Φινλανδία και την Ουγγαρία να είναι οι μόνες που σημειώνουν κάτω από 50%. Στην Κύπρο από την άλλη, το ποσοστό φτάνει το 83%.
Ακόμη, περίπου 4 στις 10 γυναίκες (38%) δηλώνουν ότι η πανδημία είχε αρνητικό αντίκτυπο στο εισόδημά τους και στην ισορροπία επαγγελματικής και προσωπικής ζωής (44%), ενώ 1 στις 5 υποστηρίζει ότι η κρίση επέδρασε αρνητικά στο χρόνο που μπορεί να αφιερώσει στην αμειβόμενη εργασία (21%). Στην Ελλάδα (60%) και στην Κύπρο (57%), πάνω από τις μισές ερωτηθείσες εντοπίζουν αρνητικό αντίκτυπο στο εισόδημά τους, ποσοστό αρκετά μεγαλύτερο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.
Η Κύπρος κατέχει την πρώτη θέση πανευρωπαϊκά με 68% των ερωτηθεισών (ο μέσος όρος της ΕΕ είναι στο 44%) που δηλώνουν ότι η πανδημία είχε αρνητικό αντίκτυπο στην ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής, ενώ αισθητά υψηλότερο είναι και το ποσοστό στην Ελλάδα (59%). Αξιοσημείωτο είναι επίσης ότι το 31% των ερωτηθεισών γυναικών στην Ελλάδα και το 34% στην Κύπρο θεωρούν ότι εξαιτίας της πανδημίας εξαρτώνται περισσότερο οικονομικά από τους συντρόφους τους, ενώ ο ευρωπαϊκός μέσος όρος εντοπίζεται στο 19%.
Όσον αφορά τους περιορισμούς και την απαγόρευση κυκλοφορίας στην εποχή του COVID, έχουν επηρεάσει επίσης σε σημαντικό βαθμό την ψυχική υγεία των γυναικών (41% σε επίπεδο ΕΕ, 58% σε Ελλάδα και Κύπρο), το ίδιο και οι περιορισμοί όσον αφορά τον αριθμό των ατόμων που μπορεί να συναντήσει κανείς (38% σε επίπεδο ΕΕ, 37% στην Κύπρο και 43% στην Ελλάδα).
Τα μέτρα που θεωρούν οι ερωτηθείσες ότι πρέπει να ληφθούν για να αντιμετωπιστεί η βία
Να γίνει πιο εύκολο να καταγγέλλονται, μεταξύ άλλων και στην αστυνομία, περιστατικά βίας εις βάρος γυναικών (58%), να δοθούν περισσότερες δυνατότητες στις γυναίκες να ζητούν βοήθεια, όπως για παράδειγμα μέσω τηλεφωνικών γραμμών υποστήριξης (40%), να αυξηθεί η ευαισθητοποίηση και η κατάρτιση της αστυνομίας και των δικαστικών αρχών για το θέμα (40%) και να ενισχυθεί η οικονομική ανεξαρτησία των γυναικών (38%).
Covid-19 και επιπτώσεις στην ψυχική υγεία των γυναικών
Από την αρχή της πανδημίας, τα συχνότερα συναισθήματα που νιώθουν οι γυναίκες είναι ότι ανησυχούν ή ότι τους λείπουν οι φίλοι και οι συγγενείς τους (44%), ότι έχουν άγχος και στρες (37%) και ότι ανησυχούν γενικώς για το μέλλον τους (33%).
Οι Ελληνίδες ταυτίζονται με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο στις 2 πρώτες θέσεις, αν και με ελαφρώς υψηλότερα ποσοστά – στο 62% η ανησυχία ή τους λείπουν οι φίλοι και οι συγγενείς τους και στο 59% η αίσθηση άγχους και στρες. Στην 3η θέση ωστόσο, οι μισές Ελληνίδες ερωτηθείσες τοποθετούν την αίσθηση του εγκλωβισμού ή περιορισμού στο σπίτι (54%) διαφοροποιώντας τα αποτελέσματα της Ελλάδας από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (30%).
Με αντίστροφη σειρά για τις 2 πρώτες θέσεις, τα συχνότερα συναισθήματα που νιώθουν οι γυναίκες στην Κύπρο είναι το άγχος και το στρες (61%) και η ανησυχία, ή τους λείπουν οι φίλοι και οι συγγενείς τους (60%). Στην 3η θέση οι Κύπριες ταυτίζονται με τις Ελληνίδες, με το 49% των Κυπρίων ερωτηθεισών να κατατάσσουν εκεί την αίσθηση του εγκλωβισμού ή περιορισμού στο σπίτι.
Υπάρχει μια σταθερή άποψη μεταξύ των γυναικών ότι τα μέτρα που πάρθηκαν κατά της πανδημίας είχαν σημαντικό αντίκτυπο στην ψυχική τους υγεία, κατά 41% σε όλη την Ευρώπη, αισθητά περισσότερο στην Ελλάδα, κατά 58% και στην Κύπρο, κατά 54%.
Από την έρευνα προκύπτει επίσης ότι κάποιες ομάδες του πληθυσμού επλήγησαν περισσότερο από άλλες, ανάλογα με το είδος των μέτρων που επιβλήθηκαν: περίπου οι μισές γυναίκες με παιδιά κάτω των 15 ετών δηλώνουν ότι το κλείσιμο των σχολείων και των παιδικών σταθμών είχε σοβαρό αντίκτυπο στην ψυχική τους υγεία.
Η πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Roberta Metsola, αναφερόμενη στα αποτελέσματα της έρευνας, δήλωσε:
Οι γυναίκες είναι αυτές που πλήττονται περισσότερο από την πανδημία COVID-19, ψυχολογικά και οικονομικά. Αυτό πρέπει να σταματήσει. Το Κοινοβούλιο δρα για να αλλάξει την κατάσταση.
Ο πρόεδρος της επιτροπής Δικαιωμάτων των Γυναικών Robert Biedroń (Σοσιαλιστές, Πολωνία) είπε: «Τα αποτελέσματα της έρευνας του Ευρωβαρόμετρου επιβεβαιώνουν αυτό που ξέραμε ήδη: η πανδημία έχει επηρεάσει τις γυναίκες και τα κορίτσια σε δυσανάλογο βαθμό και με ποικίλους τρόπους, από την αύξηση της έμφυλης βίας μέχρι την αύξηση των βαρών της οικιακής και οικογενειακής φροντίδας, και από τις οικονομικές επιπτώσεις σε τομείς που απασχολούν κυρίως γυναίκες, μέχρι τις επισφαλείς συμβάσεις εργασίας. Οι κρίσεις ωστόσο παρουσιάζουν και ευκαιρίες, εν προκειμένω τη δυνατότητα να χτίσουμε καλύτερα στο πλαίσιο της ανοικοδόμησης. Η ανάκαμψη θα πρέπει να έχει τις γυναίκες στο επίκεντρο των λύσεων, τις οποίες προωθούμε και εμείς μέσα από το έργο μας.»
