Ζούμε σε μια κοινωνία κρίσης, κοινωνικής πρωτίστως αλλά και πολιτικοοικονομικής. Οι εικόνες μας, μάλλον σκυθρωπά πρόσωπα, απελπισμένοι ενήλικες που το σώμα πλήττεται και πλήττει και τον άλλο μες την κρίση αυτή.
Για πολλούς, ο πόνος αυτός αποτελεί την αιτιολόγηση για την αποφυγή δραστηριοτήτων που προκαλούν ευχαρίστηση. Ο καθημερινός άνθρωπος, ο homo-quotidianus, έχασε την ιδιότητα του homo. Όχι όμως μόνο, διότι η εργασία του εξισώνεται με το χρήμα και ο ελεύθερός του χρόνος εμπορευματοποιείται. Ο άνθρωπος σήμερα, αναβάλλει τη χαρά εκούσια. Παύει να απολαμβάνει πράγματα που κάποτε τον ευχαριστούσαν. Μένει παθητικός, φοβισμένος, να κοιτά τις τρομοκρατικές επιθέσεις, την οικονομική ύφεση, περιμένοντας και πάλι να έρθουν τα χειρότερα. Αν όμως κανείς βλέπει τη ζωή του τόσο απαισιόδοξα, ως ένα βάσανο, βιώνει όλο και πιο έντονα το φόβο, το θυμό και τη λύπη για το ότι δεν μπορεί να ζήσει. Στερεί λοιπόν, πρώτα από όλα από τον εαυτό του, την ανθρωπιά. Έτσι, είναι λογικό, όσο προχωρά να νιώθει όλο και πιο αδύναμος.
Και βέβαια είναι δικαίωμα του καθενός, να λυπάται και να χαίρεται όποτε θέλει. Επίσης, εννοείται πως τα κοινωνικά προβλήματα είναι αδύνατον να μας αφήνουν αδιάφορους και απαθείς. Αν κανείς είναι κακοδιάθετος, δε χρειάζεται να δικαιολογείται που αποφεύγει τη χαρά. Αναβάλλει λοιπόν, ό,τι προκαλεί τη χαρά στην περίπτωση που νιώθει δυσφορία, αλλά μήπως το συνεχές παράπονο και η πλήρης απελπισία, αναβάλλουν και την ίδια τη ζωή;
Πολλοί λόγω άγχους, επιδιώκουν να ελέγχουν τη ζωή τους, την κατάσταση για να αποφύγουν μελλοντικά την αποτυχία. Ασκούν όμως υπερβολικό έλεγχο σε ό, τι κάνουν και έτσι δεν ζουν ουσιαστικά. Δεν δίνουν νόημα σε καθημερινές δραστηριότητες αλλά επιτείνουν το άγχος και την ανησυχία τους για το μέλλον. Απλά αυτοματοποιούν ενέργειες και αποφεύγουν τη χαρά, σαν εκείνη τελικά να δαιμονοποιείται. Στην πραγματικότητα, με το να αναβάλλει κανείς ό,τι του προκαλεί ευχάριστη διάθεση, δεν έχει μεγαλύτερη εύνοια ως προς τη διατήρηση ελέγχου μιας δύσκολης κατάστασης. Ίσως μάλιστα τότε, οι άλλοι να τον ελέγχουν περισσότερο….
Ακόμη, ο ανταγωνισμός, ο φόβος, η έλλειψη εμπιστοσύνης στις ικανότητες, οδηγούν στο ίδιο συμπέρασμα: «Αν διεκδικήσω αυτό που εγώ θέλω, θα αποτύχω μέσα σε αυτή την κατάσταση». Κάπως έτσι όμως, η επιθυμία του υποκειμένου παραγκωνίζεται. Οι ηθικές αξίες εκπίπτουν, εν πολλοίς καθότι δεν αναγνωρίζεται η αξία του ανθρώπου ως μονάδα όσο παλαιότερα, οι επιθυμίες του, τα δικαιώματά του. Μια δύσκολη φάση στην ιστορία της κοινωνίας ή της ζωής του υποκειμένου δεν σημαίνει όμως και την ίδια του την επιβεβλημένη έκπτωση.
Από την άλλη, ίσως η αποτυχία, η δυσκολία και η θλίψη, η απογοήτευση που τη συνοδεύουν, να είναι μια ιδανική κατάσταση παθητικοποίησης, όπου δεν χρειάζεται να καταβληθεί κόπος και προσπάθεια για το τελικό αποτέλεσμα που θα φέρει χαρά. Εδώ, η απουσία της προσωπικής ευθύνης, είναι μια βολική κατάσταση. Δεν έρχεται λοιπόν τυχαία το εφήμερο, η φθορά, το τέλος, εφόσον και η προσωπική προσπάθεια απουσιάζει και η υποκειμενικότητα. Και το τέλος σήμερα, ίσως να απασχολεί περισσότερο, μες το καθεστώς φόβου του «τώρα». Το τώρα όμως το στατικό, το παθητικό, όχι αυτό που θα οδηγήσει εν δυνάμει σε ένα καλύτερο αύριο. Έτσι παθητικά, και ο χρόνος που κυλά, έγινε μια δοκιμασία ανάμεσα στη ζωή και το θάνατο.
Μπορούμε όμως, με τόλμη να κοιτάμε το μέλλον. Και αυτό γιατί, κανείς δεν μπορεί απόλυτα να το προβλέψει. Η τόλμη αυτή, συνδυάζεται με το όραμα, το να φανταστεί κανείς τον εαυτό του, πως θέλει να είναι και με ποιους ανθρώπους πλάι του και να προσπαθήσει να δώσει υπόσταση στο όραμά του. Μπορεί να σχεδιάσει κανείς ελεύθερα και υπεύθυνα τα όνειρά του και να δώσει πνοή σε όσα έχουν πραγματικό νόημα για τον ίδιο.
Αρκεί να δει όσα τον ευχαριστούν, να πάρει το ρίσκο και να προσπαθήσει.
