Από την αρχή της επιβίωσης, ο άνθρωπος κλήθηκε να αντιμετωπίσει προκλήσεις κι απαιτήσεις που απειλούσαν την ευημερία του. Οι σωματικές κι οι ψυχολογικές του αντιδράσεις ήταν ανάλογες και μ’ αυτές απαντούμε καθημερινά σε ψυχοπιεστικούς παράγοντες. Το άγχος κατά περίσταση βέβαια είναι φυσιολογικό, όταν όμως γίνεται κυρίαρχο χαρακτηριστικό, διαταράσσει . Η γενικευμένη διαταραχή άγχους εκφράζεται με υπερβολική ανησυχία και συνοδεύεται από συμπτώματα ευερεθιστότητας, κούρασης, νευρικότητας, μυϊκής έντασης, διαταραχών ύπνου και προβλημάτων συγκέντρωσης. Επίσης, ένα από τα αποτελέσματα του στρες είναι η διέγερση του συμπαθητικού νευρικού συστήματος, η αύξηση της αρτηριακής πίεσης και η παραμονή της σε υψηλά επίπεδα και η σταδιακή βλάβη των αιμοκυττάρων. Τα επιβαρυμένα αιμοκύτταρα συσσωρεύουν πλάκα κι όσο περισσότερη πλάκα υπάρχει, τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα καρδιακής προσβολής. Οπότε οι αντιδράσεις μας στο στρες είναι καθοριστικές για την υγεία και την ευεξία μας.
Αποδοχή του στρες
Το να αποφεύγει κανείς καταστάσεις και σκέψεις που υπενθυμίζουν έναν στρεσογόνο παράγοντα, μπορεί να συμβάλλει στο να τηρείται μια θετική άποψη και ίσως μια ρόδινη εικόνα για τα πράγματα. Η απώθηση, το να αγνοεί κανείς συνειδητά ό, τι δυσάρεστο για τον ίδιο, δεν εξασφαλίζει όμως ότι αυτό πραγματικά θα εξαφανιστεί. Για παράδειγμα, η αποφυγή της υπενθύμισης μιας εξαπάτησης από κάποιον άλλο, μπορεί να κάνει μελλοντικά τα άτομα ιδιαίτερα δύσπιστα με τον περίγυρό τους, ανασφαλή ή απόμακρα. Το ασυνείδητο επιδρά πάντα, χωρίς κανείς να το καταλαβαίνει, όσο κι αν προσπαθεί να απομακρυνθεί εντελώς από κάτι αγχογόνο.
Αντιμετώπιση – λογική
Είναι σημαντικό, να εντοπίσει κανείς αυτό που του προκαλεί άγχος, να το αποδεχτεί και να προσπαθήσει να καταλάβει για ποιο λόγο τον επηρεάζει. Είναι κάποια ανθυγιεινή σχέση που το προκαλεί, οι κακές συνήθειες ζωής, η έλλειψη ύπνου, η παραμέληση του εαυτού, κάποια αλλαγή ή μια νέα συνειδητοποίηση; Το θέμα είναι να κατανοήσουμε αυτό που συμβαίνει ή έστω να προσπαθήσουμε να το προσεγγίσουμε ορθολογικά. Η αναγνώριση των συναισθημάτων και των επιπτώσεών τους στο σώμα, λογικοποιεί την επίδρασή τους και το άτομο καθορίζει το τι προκαλεί άγχος, έχοντας μεγαλύτερο βαθμό ελέγχου σ’ αυτό.
Έκφραση των συναισθημάτων
Η έκφραση των συναισθημάτων στους οικείους, των φόβων και των ανησυχιών, η ενασχόληση με το εκφραστικό γράψιμο ή το να κρατάμε ημερολόγιο, διευκολύνει την ενασχόληση με τη σκέψη και τα συναισθήματα εφόσον όλα αυτά συνεπάγονται την ενδοσκόπηση και την αυτόπαρατήρηση. Επίσης, η κοινωνική υποστήριξη, η αναζήτηση βοήθειας από φίλους, το μοίρασμα των υποχρεώσεων και η συζήτηση για τα προβλήματα, έχουν μεγάλη αξία κι ανακουφίζουν από το στρες. Ιδιαίτερα, οι άντρες βάσει κάποιων διαφορών φύλου στην αντιμετώπιση του στρες, αποφεύγουν σε σχέση με τις γυναίκες να συζητούν για το τι τους προκαλεί άγχος. Οι γυναίκες χρειάζονται την επαφή Shelly Taylor (2002). Ωστόσο, η αντρική αντίδραση στο στρες ενισχύει τις αρνητικές του επιπτώσεις, μιας και οι γυναίκες δέχονται περισσότερη κοινωνική στήριξη, αφού πρώτα τη ζητήσουν με τον τρόπο τους. Γι’ αυτό οι άντρες καλούνται, να χρησιμοποιήσουν την ανταγωνιστική τους φύση τώρα προς όφελός τους και να γίνουν πιο κοινωνικοί για το καλό τους!
Δραστήρια ζωή
Η επίδοση σε ένα χόμπι, σε μια δραστηριότητα, π.χ. ζωγραφική, θα έχει να πει πολλά περισσότερα για το άγχος. Μια μαύρη ζωγραφιά ή μια ζωγραφιά γεμάτη χρώματα φωτεινά και καθαρά έχουν ερμηνευτική αξία για τα βιώματά μας. Ακόμα η ενασχόληση με δραστηριότητες είναι ιδιαίτερα ευεργετική βάσει ερευνητών, οι οποίοι υποστηρίζουν ότι η αύξηση της παραγωγής νευροδιαβιβαστών όπως η σεροτονίνη, η ενδορφίνη, τα ενδογενή οποιοειδή τα οποία συμβάλλουν στη μείωση του άγχους. (Jacobs, 1994). Επιπλέον, η σωματική άσκηση εκτονώνει και μπορεί να δημιουργήσει ένα νέο δίκτυο ανθρώπων!
Πρόκληση
Το να αντιλαμβάνεται κανείς μια δυσκολία ή ένα δυσάρεστο συμβάν σαν πρόκληση στην οποία πρέπει να αντιμετωπίσει, μειώνει το άγχος, εφόσον έτσι κινητοποιείται για να δράσει και να ανταποκριθεί και δεν είναι παθητικός εξαιτίας της πεποίθησής του ότι το συμβάν είναι πέρα από το κέντρο ελέγχου του.
Αναπλαισίωση
Είναι πολύ ουσιώδες να δίνουμε νόημα σε αυτά που μας επηρεάζουν και να εντοπίζουμε έναν τρόπο σκέψης για να συμφιλιωνόμαστε με όσα μας συμβαίνουν στο τέλος. Υπάρχει βέβαια, ξεχωριστά για το κάθε άτομο μια λύση και μια απάντηση στο τι εξυπηρέτησε μια προηγούμενη δυσκολία ή μια πρόκληση. Μια μοναδική, δική σας λύση. Αυτός ο δημιουργικός τρόπος σκέψης είναι ένδειξη ευφυΐας, εφόσον η ευφυΐα συνεπάγεται την καλή προσαρμογή μας και στις δύσκολες καταστάσεις.
Χιούμορ
Με μια θεωρία υποστηρίζεται ότι το χιούμορ βοηθά στο να ανταπεξέλθουμε στο στρες, να μειώσουμε την ευαισθησία στον πόνο και τη δυστυχία. Βραχυπρόθεσμα όμως. Μακροπρόθεσμα, ίσως να μην χρειάζεται να γελάτε ώστε να είστε καλά. Σε ένα στρεσογόνο γεγονός το χιούμορ ηρεμεί πιο εύκολα το άτομο. Γενικά από την άλλη, η θετική ψυχολογία και η αισιοδοξία, το μόνιμο χαμόγελο που μας επιτάσσουν να έχουμε, μάλλον είναι πιο αγχωτικό. Η ευτυχία καμιά φορά κατακλύζει. Οπότε αρκεί να επιλέγουμε τις «δόσεις» της.
