Ο θυμός, στην αρχαία σημασία του, δεν ταυτίζεται με ό,τι γνωρίζουμε σήμερα, αλλά αναφέρεται στην ψυχή. Με αυτήν την έννοια, ο θυμός είναι μέρος του ψυχισμού μας και επιφέρει ψυχολογικές και βιολογικές αλλαγές. Αν όμως είναι πολύ συχνός, μπορεί να γίνει καταστροφικός τόσο για τους γύρω μας, όσο και για εμάς τους ίδιους.
Πρώτα απ’ όλα, είναι βλαβερός προς το ίδιο το σώμα, καθώς προκαλεί την έκκριση της αδρεναλίνης, επηρεάζει την ομοιόσταση και αυξάνει τον καρδιακό ρυθμό απότομα. Λέγεται ότι όταν αντιμετωπίζει κανείς δύσκολες καταστάσεις στη ζωή, το χειρότερο δεν είναι να είναι τις αντιμετωπίζει με λύπη, αλλά με θυμό, ακριβώς επειδή διαταράσσει και την ψυχική και τη σωματική του ισορροπία. Δεύτερον, είναι βλαβερός και προς τους άλλους, αφού μια έκρηξη θυμού ή ένα ξέσπασμα μπορεί να πληγώσει ή να μειώσει τον άνθρωπο που έχουμε απέναντι μας, να τον τραυματίσει, αλλά και να προκαλέσει επιθετικότητα και θυμό και στον ίδιο.
Η επιθετικότητα είναι η πρώτη κατάσταση του ανθρώπου. Τα ένστικτα της ζωής, η ενόρμηση του θανάτου, κυριολεκτικά κυριαρχούν στην πάλη που δίνουμε καθημερινά. Το αν θα ξεχωρίσουμε, αν θα κυριαρχήσουμε καθορίζεται συγκαλυμμένα ή φανερά. Είναι η ίδια η μάχη της ζωής που μας φέρνει στο προσκήνιο, αντιμέτωπους με τον διχασμό, τη διάψευση. Σίγουρα δεν μπορούμε να έχουμε όπως θέλουμε, τον απόλυτο έλεγχο των συγκινήσεων μας ρυθμίζοντας με ακρίβεια τις αντιδράσεις μας. Μπορεί να θέλουμε να απωθήσουμε αυτό που συμβαίνει, όμως είναι καλύτερο να αποδεχτούμε τα συναισθήματά μας και να επανεκτιμήσουμε αυτό που συμβαίνει. Η καταστολή φέρνει μεγαλύτερη πίεση, κατάθλιψη και υπερένταση. Η έκφραση άλλωστε των συγκινήσεων, δείχνει την ευαλωτότητά μας, το ότι είμαστε άνθρωποι.
Επιπλέον, τα ξεσπάσματα δεν είναι μία σπάνια αντίδραση. Συχνά, είναι αποτέλεσμα θυμού και ματαίωσης. Είναι ο πόνος που αναμορφώνεται σε θυμό. Τα ξεσπάσματα συγχρόνως, έχουν αφορμή βαθύτερες αιτίες. Δείχνουν μια συσσωρευμένη πίεση και το γεγονός ότι δεν ανεχόμαστε πια μια συγκεκριμένη κατάσταση. Είναι ένα ρήγμα, μια προσπάθεια να απομακρυνθούμε από αυτό που μας περιορίζει. Καμιά φορά αυτό που μας περιορίζει όμως, είναι ο ίδιος μας ο εαυτός. Εμπλεκόμαστε σε καταστάσεις στις οποίες χάνουμε το πραγματικό μας πρόσωπο. Ανεχόμαστε πράγματα που δεν μας ταιριάζουν, ματαιωνόμαστε σε κάθε αφορμή που μας «υπό-τιμά»… Θεωρούμε τον εαυτό μας υπομονετικό, αλλά τελικά καταλήγουμε χωρίς να το καταλαβαίνουμε, να γινόμαστε μαζοχιστές.
Καμιά φορά, δεν αναγνωρίζουμε την αξία και την υποκειμενικότητά μας. Παλεύουμε για το τέλειο. Προσπαθούμε να αποδείξουμε κάτι. Κάτι που περιμένουν οι άλλοι, το οποίο εμείς υποθέτουμε. Αυτοί οι Άλλοι, ορίζουν την εικόνα, τις αντιδράσεις, τη σκέψη. Το πρόσωπο εκείνο το ιδιαίτερο όμως υπάρχει και τα ξεσπάσματα είναι μια δήλωση ότι βρίσκεται εκεί. Το πρόσωπο μάχεται για την ελευθερία του.
Εντούτοις, στη ζωή δεν γίνεται συνεχώς να λειτουργούμε με σκηνικά κάλυψης, όπως τα ονομάζει η ψυχολογία και να εκφράζουμε συνέχεια μια άλλη συγκίνηση από αυτή που νιώθουμε, ούτε με στοιχεία ουδετεροποίησης, όντας ανέκφραστοι και αμέτοχοι συναισθηματικά, όπως όταν οι δικαστές προσπαθούν να μην προδώσουν προς πια πλευρά τείνουν, ενώ αγορεύουν οι δικηγόροι. Είναι αναγκαίο να αποδεχθούμε τον εαυτό μας και με τα ελαττώματά του και να διεκδικούμε ό, τι μας ταιριάζει.
Στο άλλο άκρο της διεκδίκησης βέβαια, βρίσκεται το άτομο με ναρκισσιστική προσωπικότητα που θέλει πάντα να έχει αυτό που επιθυμεί την στιγμή που το επιθυμεί, επειδή κατά την άποψή του, αυτό είναι ένα προσωπικό αναφαίρετο δικαίωμα. Όταν όλος ο κόσμος ξεκινά και τελειώνει στο εγώ του ατόμου και βιώνεται μια εγωπάθεια, το θυμωμένο άτομο ζητά συνεχώς πράγματα, διεκδικεί μια δική του δικαιοσύνη, με το όποιο τίμημα.
Βέβαια, εκτός από τα παραπάνω, υπάρχουν και οι εσωτερικές συγκρούσεις μας, που είναι απόλυτα φυσιολογικές. Μπορεί να έχουμε αντικρουόμενα κίνητρα ή να προβάλουμε συναισθήματα απειλής και άγχους μέσω του θυμού σε άλλα λιγότερο απειλητικά πρόσωπα. Επιπλέον, οι μεταβατικές περίοδοι στη ζωή μας, τραυματικά γεγονότα ή τοξικά περιβάλλοντα για τον ψυχισμό, προσδίδουν την εντύπωση της ματαίωσης. Και συνήθως οι άνθρωποι, δείχνουν επιθετικότητα όταν ματαιώνονται και γι’ αυτό πολλές φορές βλάπτουν τους άλλους ή τον εαυτό τους.
Κάθε κατάσταση επίσης, εγκυμονεί μια πρόκληση – όχι απαραίτητα απειλητική. Έχουμε κάτι νέο να μάθουμε και σίγουρα η ζωή θα ήταν πολύ μονότονη χωρίς τις προκλήσεις. Ο θυμός είναι φυσιολογικό κομμάτι της ζωής μας και η εκδήλωσή του δεν δηλώνει απαραίτητα διαταραχή – στο βαθμό βέβαια που εμείς ή οι άλλοι δεν βλάπτονται επανειλημμένα και σκόπιμα. Οι παρορμήσεις δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται με όρους στερεοτύπων και μόνο, γιατί έτσι διαιωνίζονται και στιγματίζουν τον ίδιο τον εαυτό. Οι τύψεις λοιπόν, δεν βοηθούν αλλά αντιθέτως, σχεδιάζουν ένα τιμωρητικό μοτίβο.
Επομένως, δεν υπάρχουν αρνητικά ή θετικά συναισθήματα, παρά μόνο κάποιες αποχρώσεις τους, που στολίζουν αδιάκοπα τον καμβά της ζωής μας. Οπότε χρειαζόμαστε και την κάθαρση, την εκτόνωση και την απελευθέρωση των καταπιεσμένων συναισθημάτων, αρκεί φυσικά να τη χρησιμοποιήσουμε με σκοπό να αναρωτηθούμε γιατί αντιδράσαμε έτσι και τι θελήσαμε ακριβώς να βλάψουμε ή να λύσουμε, με τι ήρθαμε αντιμέτωποι τελικά και τι εξυπηρέτησε όλο αυτό.
